Trước đó, rạng sáng ngày 13-6, tại khu vực cách 40km ngoài ngơi bờ biển phía Nam I-ran, tàu Front Altair thuộc sở hữu của công ty Frontline (Na Uy) chở 75.000 tấn naphtha - một hỗn hợp hydrocarbon dễ cháy - đang trên hành trình từ Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất đến Đài Loan (Trung Quốc) thì bất ngờ phát nổ. 23 thủy thủ trên tàu đã được sơ tán sang tàu cứu hộ của I-ran. Đại diện Công ty lọc dầu Đài Loan CPC Corp – đơn vị thuê tàu Front Altair cho biết, khả năng phát nổ là do tàu bị trúng ngư lôi phát từ tàu ngầm dưới biển.

Cùng ngày, tàu Kokuka Courageous, đang trên hành trình đến Singapore sau khi tiếp nhận xăng methanol từ Arab Saudi và Qatar, cũng đã phát tín hiệu hỗ trợ sau khi một đám cháy bùng phát trong khoang máy. 21 thủy thủ cũng đã được một tàu gần khu vực tiếp cận ứng cứu. Chủ tịch Công ty Kokuka Sangyo – công ty sở hữu tàu Kokuka Courageous cho biết, tàu đã bị một vật thể bay tấn công 2 lần trong vòng 3 giờ đồng hồ. 

Ngay sau khi 2 vụ tấn công xảy ra, Mỹ đã lên tiếng cáo buộc Iran đứng đằng sau vụ tấn công. Theo Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, đánh giá dựa trên tin tình báo, vũ khí sử dụng và trình độ thực hiện vụ tấn công cũng như tại khu vực vùng Vịnh không có nhóm khủng bố nào hiện đang hoạt động thì có đủ chứng cứ cáo buộc Iran thực hiện vụ tấn công. Để củng cố các cáo buộc của mình, Mỹ đã công bố các đoạn ghi hình tàu tuần tra của quân đội Iran đang tiếp cận tàu Kokuka Courageous để loại bỏ mìn ngầm. Mỹ cũng đưa ra hình ảnh cho thấy có mìn gắn bên cạnh tàu Kokuka Courageous trước khi xảy ra đám cháy. Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết thêm, nước này đang cân nhắc triển khai các biện pháp nhằm răn đe I-ran, không loại trừ sử dụng cả các biện pháp quân sự.

Arab Saudi và Vương quốc Anh cũng lên án các vụ tấn công đã vi phạm quy tắc quốc tế; đồng thời, kêu gọi Iran ngừng mọi hành động gây bất ổn khu vực. Về phía Nga, Bộ Ngoại giao Nga kêu gọi các bên cần kiềm chế và chỉ đưa ra kết luận cáo buộc cuối cùng sau khi có kết quả từ cuộc điều tra quốc tế về vụ tấn công.

Iran lập tức bác bỏ các cáo buộc và cho biết, các bằng chứng của Mỹ là “vô căn cứ”. Bộ trưởng Ngoại giao Iran Javad Zarif cho biết, Mỹ không có bằng chứng thực tế mà chỉ đang chống lại Iran nhằm tiến hành các biện pháp “khủng bố” kinh tế nước này.

Tháng trước, đã có 4 tàu chở nhiên liệu thuộc Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất, Arab Saudi và Na Uy bị tấn công ngoài khơi vùng Vịnh. Những vụ tấn công liên tiếp xảy ra dấy lên quan ngại về một cuộc xung đột vũ trang trong bối cảnh leo thang căng thẳng không thể kiểm soát giữa Mỹ, các nước đồng minh của Mỹ và Iran. Hiện tại, Mỹ đã công khai đưa ra các biện pháp trừng phạt kinh tế ngày càng khắc nghiệt hơn để buộc Iran đàm phán về vấn đề hạt nhân và các vấn đề khác. Các quan chức cao cấp của Mỹ cũng đã thuyết phục các đối tác tại châu Âu, Nga và Trung Quốc rằng leo thang căng thẳng về kinh tế sẽ thay thế cho một cuộc đối đầu quân sự. 

Tuy nhiên, trong tình hình căng thẳng hiện nay, bất kỳ sự cố hoặc tai nạn nhỏ nào cũng có thể leo thang xung đột bất chấp kế hoạch của các nước. Các quan chức hiếu chiến trong chính quyền Mỹ và chính phủ Iran có thể khai thác nguyên nhân của các sự cố để gây sức ép và kêu gọi đối đầu quân sự giữa hai nước. Vụ tấn công tàu chở dầu tại eo biển Hóc-mút là một ví dụ điển hình của sự leo thang căng thẳng không thể kiểm soát. Eo biển Hormuz không chỉ là khu vực trọng yếu - nơi khối lượng dầu khổng lồ được trung chuyển qua mỗi ngày – mà còn là điểm nóng có thể xảy ra một cuộc xung đột trên diện rộng mà các bên đều khẳng định không muốn gây chiến.

Hà Thu