Ngay từ khi ra đời (3-2-1930), Đảng ta đã đề ra đường lối, chủ trương cách mạng đúng đắn để đưa cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi cuối cùng. Năm 1939, trước tình hình chính trị thế giới biến chuyển mau lẹ, Chiến tranh thế giới lần thứ II diễn ra khốc liệt, trong đó nổi bật là vai trò của Liên Xô và các nước Đồng Minh tiến công chủ nghĩa phát xít Đức - Ý - Nhật, ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách mạng của các dân tộc thuộc địa, Đảng đã tích cực chuẩn bị một cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Đảng liên tiếp tổ chức 3 Hội nghị Trung ương (lần thứ 6, tháng 11-1939; lần thứ 7, tháng 11-1940; lần thứ 8, tháng 5-1941) bàn về chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, khẳng định nhiệm vụ chủ yếu của cách mạng Việt Nam là đánh đuổi đế quốc xâm lược, giải phóng dân tộc, giành chính quyền về tay nhân dân.

Ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp, chiếm Đông Dương. Ngay trong đêm 9-3-1945, Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp mở rộng tại Đình Bảng (Bắc Ninh), nêu rõ: Nhật đảo chính Pháp đã tạo ra một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc, làm cho những điều kiện của cuộc khởi nghĩa vũ trang của nhân dân ta mau chóng đi đến chín muồi. Hội nghị xác định: Kẻ thù chính trước mắt của nhân dân ta lúc này là phát xít Nhật; đồng thời thay khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật - Pháp” trước đây thành khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật”.

Tháng 8-1945, tình thế cách mạng trực tiếp xuất hiện. Ngày 13-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang) dưới sự chủ trì của lãnh tụ Hồ Chí Minh, nhận định: Cơ hội rất tốt cho cách mạng Việt Nam giành độc lập đã tới, và quyết định Đảng phải kịp thời phát động, lãnh đạo toàn dân Tổng khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và bọn bù nhìn tay sai của chúng trước khi quân Đồng Minh vào Việt Nam tước khí giới Quân đội Nhật. Tiếp đó, ngày 16-8-1945, Quốc dân Đại hội họp tại Tân Trào tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng và bầu ra Ủy ban Dân tộc giải phóng (tức Chính phủ cách mạng lâm thời) do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Chính sự chuẩn bị tích cực, chu đáo về đường lối, chủ trương của Đảng trên cơ sở bám sát, vận dụng sáng tạo tình hình chính trị thế giới và trong nước - là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng và nhân dân ta, góp phần trực tiếp vào thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng Tám năm 1945.

Bên cạnh việc chuẩn bị về đường lối, chủ trương cách mạng, Đảng ta chuẩn bị kỹ lưỡng về đội ngũ cán bộ. Đây là vấn đề cực kỳ quan trọng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta hết sức quan tâm; bởi vì đội ngũ cán bộ không chỉ là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt trước mắt, mà còn có ý nghĩa chiến lược lâu dài, nhằm đảm bảo cho mọi đường lối, chủ trương của Đảng được triển khai hiệu quả trong thực tiễn cách mạng.

Về vấn đề đội ngũ cán bộ cách mạng, ngay từ những năm 1925 – 1927, tại Quảng Châu (Trung Quốc), đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã trực tiếp đào tạo được nhiều cán bộ cách mạng kiên trung. Những cán bộ đó đã đóng góp xứng đáng vào sự phát triển các tổ chức Cộng sản tại Việt Nam, tiến tới việc thành lập Đảng và tham gia các phong trào cách mạng sau này. Đến cuối năm 1940, khi còn hoạt động ở Trung Quốc và chuẩn bị về nước lãnh đạo phong trào cách mạng, đồng chí Nguyễn Ái Quốc tiếp tục tổ chức lớp huấn luyện cán bộ của Đảng. Người cùng các đồng chí Phùng Chí Kiên, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp trực tiếp giảng dạy. Tiếp đó, nhiều hình thức huấn luyện cán bộ được tổ chức ở căn cứ địa Việt Bắc và các chiến khu, các địa phương, nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ chính trị, cán bộ quân sự.

Đặc biệt, trong các nhà tù đế quốc, các chiến sĩ cộng sản mặc dù bị kẻ thù tra tấn dã man, giám sát nghiêm ngặt mọi hoạt động, nhưng vẫn bí mật mở các lớp huấn luyện cán bộ cho Đảng. Rất nhiều chiến sĩ cách mạng bị tù đày, phần đông tuổi đời còn rất trẻ, nhưng qua các lớp huấn luyện này, đã trở thành các các bộ trung kiên, tài giỏi của Đảng. Hầu hết các đồng chí này, sau khi vượt ngục hoặc được ra tù, đã khẩn trương trở về các cơ sở hoạt động cách mạng, bám sát quần chúng, tích cực tuyền truyền, lãnh đạo nhân dân các địa phương nhất tề nổi dậy giành chính quyền trong cả nước, đưa cuộc Cách mạng Tháng Tám đến thành công.

Cách mạng Tháng Tám- 1945 đã đưa dân tộc ta, từ kiếp nô lệ lầm than đứng lên làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình; đồng thời khích lệ các dân tộc bị áp bức trên thế giới, nhất là các nước Á - Phi - Mỹ Latinh đứng lên làm cách mạng tự giải phóng mình. Cách mạng Tháng Tám là “bệ phóng” đưa Tổ quốc ta, nhân dân ta vượt qua biết bao khó khăn, thách thức, nỗ lực xây dựng hòa bình, thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, nâng vị thế nước Việt Nam ngày càng cao trên trường quốc tế như ngày nay. Cách mạng Tháng Tám mãi mãi là niềm tự hào lớn lao của Đảng ta, của nhân dân ta!

Đào Ngọc Đệ