Chúng tôi có mặt ở bản Chân Trôộng khi mặt trời đang từ từ khuất sau dãy Trường Sơn, tiết trời đầu Đông nên khoảnh khắc ráng chiều tan khá nhanh. Tuy mới chỉ hơn 18 giờ, thế nhưng, nhiều gia đình trong bản nhỏ này đã í ới gọi con trẻ về ăn cơm. Thấy sự khác lạ so với nhiều bản làng vùng cao của người dân tộc Bru - Vân Kiều sinh sống nên tôi hỏi Đại úy Hồ Manh, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Làng Mô và được anh giải thích: “Người dân ở đây ăn cơm sớm để còn đến lớp học xóa mù chữ đó anh”.

Bản Chân Trôộng có 59 hộ/232 nhân khẩu sống dọc theo đường Hồ Chí Minh nhánh Tây. Trước đây, nhiều gia đình trong bản làm nhà ở rải rác theo những sườn núi cao tít tận trong rừng sâu, khi đường Hồ Chí Minh hoàn thành, các gia đình được đưa về đây để thuận tiện cho người dân học tập, lao động sản xuất. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, cuộc sống của đồng bào dân tộc Bru - Vân Kiều nơi đây vẫn chẳng phát triển được là bao. Một phần do địa hình phức tạp, đất sản xuất ít, hệ thống giao thương khó khăn, nhưng điều cốt lõi chính là do thiếu quá nhiều kiến thức, kinh nghiệm sản xuất, bởi tỉ lệ người mù chữ, tái mù chữ rất cao, nhất là phụ nữ. Xuất phát từ những lý do đó, trong những năm qua, việc thoát nghèo của người dân bản Chân Trôộng là vô cùng nan giải.

Năm 2016, Đồn Biên phòng Làng Mô đã đặt vấn đề phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Trường Sơn mở lớp học xóa mù chữ cho người dân bản Chân Trôộng. Được sự nhất trí của lãnh đạo các cấp, sự ủng hộ nhiệt tình của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và sự đồng thuận cao của bà con, lớp học xóa mù chữ của bản sau một thời gian chuẩn bị đã đi vào hoạt động với 18 học viên (gồm 4 nam và 14 nữ), với độ tuổi từ 30 đến 45.

Nói về việc tổ chức lớp học xóa mù chữ cho người dân ở bản Chân Trôộng, Thượng tá Lê Đình Huân, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Làng Mô cho biết: “Việc mở và dạy xóa mù chữ cho bà con các dân tộc ở bản Chân Trôộng được xem như là trao cho bà con một chiếc chìa khóa mở cánh cửa tri thức để phục vụ cho chính bản thân mình. Bà con được tiếp cận và hiểu về các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và những nội dung tuyên truyền, vận động của BĐBP cũng như cấp ủy, chính quyền địa phương, qua đó, người dân sẽ thực hiện đúng và cùng với BĐBP bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia”.

Kiên trì và nhẫn nại, các “thầy giáo Biên phòng” luôn sát cánh cùng học viên để uốn nắn từng con chữ, dạy tỉ mỉ từng phép tính cộng, trừ, nhân, chia. Chị Hồ Thị Hoa, học viên của lớp khoe với tôi: “Bây giờ, mình đã biết đọc, biết viết, biết tính toán, từ đó sẽ giúp ích cho việc phát triển kinh tế gia đình, hiểu lời cán bộ nói... Mỗi khi có việc ra huyện, tỉnh, mình không còn xấu hổ nữa vì mình đã đọc được các bảng hướng dẫn rồi”.

Được Đảng ủy, Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Làng Mô giao nhiệm vụ trực tiếp đứng lớp, các cán bộ, nhân viên Đội Vận động quần chúng luôn “thường trực” tại bản để quán xuyến và duy trì sĩ số lớp học. Những buổi học đầu tiên, thấy đọc, viết và nhớ cái chữ khó quá nên một số học viên có ý định bỏ học. Thấy vậy, các anh đã đề xuất Ban Chỉ huy đồn tăng cường thêm quân số để thay đổi phương pháp lên lớp. Trong lớp luôn có một người đứng trên bục giảng hướng dẫn, phía dưới lớp học có từ 3 đến 4 đồng chí kèm cặp thêm cho bà con mau hiểu bài giảng. Đối với những học viên lớn tuổi, tiếp thu bài hạn chế thì buổi trưa, các anh lại thay phiên nhau đến từng nhà hướng dẫn thêm nên sĩ số của lớp được duy trì đến tận hôm nay.

Thêm một ngày trôi qua, khi ông mặt trời đi ngủ, bản Chân Trôộng lại râm ran tiếng gọi nhau, lại thấp thoáng ánh đèn pin của người dân rủ nhau đến lớp học xóa mù chữ.

Nguyễn Thành Phú