Căng thẳng Israel - Palestine đang ngày càng được đẩy cao hơn bởi những phản ứng không khoan nhượng từ cả 2 phía. Đầu tuần này, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã tuyên bố rằng, nước này sẽ không bỏ lỡ cơ hội lịch sử để sáp nhập một số khu vực Bờ Tây, mở rộng chủ quyền lãnh thổ. Đây cũng là nhiệm vụ ưu cChính phủ liên minh mới thành lập của Israel. Được biết, Kế hoạch sáp nhập này của Israel nằm trong bản Kế hoạch hòa bình Trung Đông do Mỹ soạn thảo.

Sau hơn 1 năm không thể thành lập chính phủ, ngày 20-4 vừa qua, với bản thỏa thuận chia sẻ quyền lực của 2 đảng lớn nhất, Israel đã thành lập chính phủ liên minh và xác định những mục tiêu cụ thể hàng đầu là triển khai kế hoạch sáp nhập một phần khu vực Bờ Tây sông Jordan kể từ ngày 1-7. Truyền thông thế giới đánh giá, chính phủ mới của Israel đang thể hiện ý chí rất mạnh mẽ để thực hiện kế hoạch này. Học giả của Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế (CEIP) Zaha Hassan nhìn nhận, dường như không có sức mạnh nào có thể ngăn cản kế hoạch của Israel với sự yểm trợ của Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bày tỏ sự quan ngại rằng, dù ủng hộ kế hoạch này, nhưng đây thực sự là một vấn đề rất phức tạp. Điều đáng nói là ý chí của Israel dường như đang bất chấp sự phản đối kịch liệt từ châu Âu, Trung Đông và các nước Arab. Kế hoạch của Israel bị chỉ trích là trái phép, vi phạm luật pháp quốc tế, xâm phạm chủ quyền của Nhà nước Palestine trong tương lai, phá vỡ sự ổn định, trật tự của giải pháp 2 nhà nước tại khu vực.

Phản ứng trước kế hoạch này, Palestine cũng đã tuyên bố chấm dứt mọi hợp tác an ninh với Israel và Mỹ. Palestine cũng khẳng định rằng, nước này đã không còn coi Mỹ là trung gian hòa giải nữa, bởi Mỹ đang sử dụng sức mạnh để áp đặt kế hoạch một cách đơn phương. Trong khi đó, Palestine đã “dồn” sự trông cậy của mình vào Nga - một trong “Bộ tứ thúc đẩy hòa bình Trung Đông” (gồm Liên hợp quốc, Liên minh châu Âu, Nga và Mỹ).

Phía Palestine vẫn giữ thái độ mong muốn giải quyết bất đồng bằng biện pháp hòa bình, trong đó, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas khẳng định sẵn sàng đàm phán về xung đột với Palestine với sự tham gia hòa giải của bên thứ ba. Tổng thống Abbas đã gửi thư cho Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ mong muốn Nga đứng ra làm trung gian hòa giải. Chính phủ Nga cũng tuyên bố sẵn sàng đứng ra tổ chức đối thoại cho Palestine và Israel để giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Bogdanov, trước đây Nga đã từng nhận nhiều đề xuất hòa giải giữa 2 nước này, nhưng thực tế, những cuộc đối thoại đó đều chưa từng diễn ra.

Theo giới chuyên gia quốc tế, Israel đang thể hiện ý chí rất lớn, trong khi cộng đồng quốc tế hầu hết đều phản đối kế hoạch này. Điều này cho thấy Israel dường như đang cố dấn thân vào một cuộc chơi mạo hiểm. Cụ thể là Israel sẽ phải đối đầu không chỉ với Palestine mà có thể bùng nổ xung đột lớn với một số quốc gia khác, hoặc ít nhất cũng là tổn hại nghiêm trọng quan hệ với các nước láng giềng khác. Cùng với đó, Israel sẽ phải đối diện với nguy cơ bị cô lập từ quốc tế, trong khi dù thực hiện với sự yểm trợ của Mỹ nhưng chưa chắc kết quả đã đạt được sự “hài lòng” của siêu cường quốc này.

Cũng theo phân tích của giới chuyên gia quốc tế, Kế hoạch hòa bình Trung Đông của Mỹ có phần nào đó thể hiện sự mong manh, hoặc ở một số góc độ còn cho thấy Kế hoạch này không những không mang tới hòa bình, mà còn tạo ra thêm xung đột, bất ổn. Điều có thể dễ dàng nhận thấy ngay trước mắt là việc sáp nhập Bờ Tây sông Jordan sẽ làm hằn sâu thêm mối hận thù dân tộc giữa 2 quốc gia này và bùng nổ chiến tranh là điều có thể nhìn thấy rõ.

Thanh Trúc