Nhìn lại cuộc khủng hoảng ở Sri Lanka, các phương tiện truyền thông quốc tế cho biết, người dân bất mãn cực độ trước tình trạng kinh tế - xã hội “lao dốc”, trong khi những lời hứa hẹn, cam kết từ các nhà lãnh đạo hầu như không có hiệu lực thực tế. Kể từ năm 1948 giành được độc lập, cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay không chỉ trầm trọng nhất, mà còn ngày càng lún sâu hơn khiến đời sống người dân ngày càng cơ cực. Vì vậy, sự bất mãn sâu, rộng của xã hội được xem như một điều tất yếu.

Với tiềm lực kinh tế đã lâm vào cảnh vỡ nợ, dự trữ cạn kiệt, Sri Lanka hiện không còn đủ ngoại tệ để nhập khẩu các loại hàng thiết yếu như nhiên liệu, thực phẩm, thuốc men nên cảnh khan hiếm hàng hóa diễn ra phổ biến tại quốc gia này. Đồng tiền của quốc đảo Ấn Độ Dương này đã mất giá tới 80%, nhưng có tiền vẫn khó có thể mua được hàng hóa vì sự khan hiếm.

Cũng theo giới quan sát, nghịch cảnh trong cuộc khủng hoảng này là một quốc gia nhiệt đới vốn có tiềm lực mạnh về lương thực nhưng lại đang chịu cảnh thiếu đói. Thống kê của Chương trình Lương thực Liên hợp quốc mới đây cho biết, cứ 10 gia đình Sri Lanka, thì có tới 9 gia đình phải bỏ bữa hoặc thiếu ăn; khoảng 3 triệu người đang cần hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp.

Theo giới chuyên gia kinh tế thế giới, dễ nhận thấy, nguyên nhân chính tạo ra cuộc khủng hoảng này là năng lực yếu kém trong việc điều hành đất nước của Chính phủ Sri Lanka, nhất là trong điều hành kinh tế vĩ mô kéo dài nhiều năm và nạn tham nhũng hoành hành. Từ đó, chính phủ nước này có những quyết sách sai lầm trong việc ứng phó với các diễn biến trong mọi phương diện, từ chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, đối ngoại... không chỉ đẩy đất nước lâm vào khủng hoảng, mà còn khó lòng có thể thoát ra.

Tổng thống Sri Lanka và Thủ tướng Sri Lanka cùng nhiều quan chức trong hệ thống chính trị nước này đã tuyên bố từ chức trước áp lực quá lớn từ dân chúng. Trong tuần này, Quốc hội Sri Lanka dự kiến sẽ chỉ định Tổng thống tạm quyền, sau đó thành lập chính phủ mới với thủ tướng mới để đứng ra tổ chức Tổng tuyển cử.

Tuy nhiên, nhiều học giả chính trị quốc tế cho rằng, trước mắt, hai chức vụ này là chiếc ghế quá “nóng” bởi bầu không khí ngập tràn sự bất mãn, tạo ra áp lực cực lớn cho bất kỳ ai đảm đương trọng trách này. Trên thực tế, trong nhiều tháng bất ổn vừa qua, các phương tiện truyền thông cũng như giới quan sát chưa định hình được ứng cử viên nào đủ bản lĩnh để lèo lái đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng này.

Các nhà lãnh đạo mới của Sri Lanka sẽ phải giải quyết một khối lượng công việc khổng lồ bị dồn ứ từ nhiều tháng bất ổn, cộng hưởng với tình trạng thê thảm, kiệt quệ của đất nước. Đặc biệt là trong bối cảnh vô cùng nhạy cảm này, các quyết sách được đưa ra rất có thể kích động một bộ phận đối lập và tiếp tục khiến đất nước lún sâu thêm vào khủng hoảng, cũng như xảy ra thêm những cuộc khủng hoảng mới.

Ở góc độ tích cực, giới chuyên gia nhìn nhận, Sri Lanka có vị trí địa lý chiến lược tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nên cũng nằm trong trọng tâm chính sách của nhiều cường quốc. Vì vậy, giới chuyên gia dự báo, tới đây, có thể sẽ có cường quốc hào phóng cung cấp cứu trợ cho Sri Lanka giải quyết khủng hoảng nội tại. Đây cũng là “lối thoát” duy nhất cho Sri Lanka hiện nay.

Song, bất kỳ các khoản hỗ trợ nào cũng đều đi kèm các điều kiện ràng buộc ngặt nghèo, trong khi chính quyền mới của Sri Lanka không có nhiều sự lựa chọn. Bởi, việc nhanh chóng bình ổn kinh tế - xã hội, tạo điều kiện sống tốt nhất cho người dân sẽ là ưu tiên quan trọng bậc nhất. Ngoài ra, việc làm sao để cân bằng trong việc tiếp nhận hỗ trợ từ các cường quốc cũng sẽ là bài toán vô cùng “hóc búa” đối với các nhà lãnh đạo mới của Sri Lanka.

Thanh Trúc