Bộ GTVT lý giải, đề xuất trên nhằm tách bạch rõ ràng nhiệm vụ của hai lực lượng Thanh tra GTVT và Cảnh sát giao thông, tương ứng với mục tiêu hướng tới của 2 dự án Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (do Bộ Công an soạn thảo). Cảnh sát giao thông sẽ là lực lượng duy nhất có thẩm quyền dừng phương tiện đang lưu thông trên đường để kiểm tra, xử lý vi phạm.

Đồng tình với việc phân định quyền hạn của lực lượng Thanh tra GTVT, nhất là sau những lùm xùm tiêu cực trong hoạt động thanh tra giao thông, nhiều doanh nghiệp vận tải ủng hộ việc giảm bớt lực lượng tuần tra, xử lý “nóng” trên đường, đặc biệt là bãi bỏ thẩm quyền dừng xe của Thanh tra GTVT sẽ góp phần minh bạch trong việc xử lý các vi phạm, loại bỏ các thủ tục hành chính gây phiền hà, cản trở hoạt động kinh doanh vận tải.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia, nhà quản lý băn khoăn cho rằng, thu hẹp hoạt động của Thanh tra GTVT sẽ tự phá đi một “lá chắn” hữu hiệu ngăn ngừa các vi phạm của phương tiện kinh doanh vận tải.

Theo quy định pháp luật hiện hành, Thanh tra GTVT được thanh tra, phát hiện, ngăn chặn và xử phạt vi phạm hành chính trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật của công trình đường bộ. Thanh tra GTVT được phép dừng kiểm tra, xử lý phương tiện trong các trường hợp: vượt quá tải trọng cho phép của cầu, đường bộ; vượt khổ giới hạn cho phép của cầu, đường bộ; đổ đất, vật liệu xây dựng, các phế liệu khác trái phép lên đường bộ hoặc vào hành lang an toàn đường bộ... Đồng thời, yêu cầu người điều khiển phương tiện thực hiện các biện pháp để bảo vệ công trình theo quy định của pháp luật.

Với chức năng, nhiệm vụ được giao, nhiều chuyên gia cho rằng, không thể nói là thẩm quyền của Thanh tra GTVT chồng lấn lên Cảnh sát giao thông. Bởi Cảnh sát giao thông là lực lượng xử lý lỗi vi phạm giao thông trên đường đối với người điều khiển phương tiện. Còn Thanh tra GTVT xử lý các vi phạm về kinh doanh vận tải.

Những năm qua, hai lực lượng trên đã phối hợp với nhau khá nhuần nhuyễn trong xử lý vi phạm của nhóm xe kinh doanh vận tải như: dừng đỗ sai quy định, đi vào đường cấm, xe quá khổ, quá tải, chở quá người qui định... Trong đó, Thanh tra GTVT chủ động phát hiện, phòng ngừa sớm những sai phạm của phương tiện kinh doanh vận tải ngay khi đang lăn bánh hoặc dừng đỗ, đồng thời xử lý cả trách nhiệm của doanh nghiệp, chủ xe, góp phần quan trọng trong việc răn đe, ngăn ngừa vi phạm.

Trước tình trạng ý thức của nhiều người tham gia giao thông còn kém, vi phạm trật tự, an toàn giao thông diễn ra phổ biến ở khắp nơi, trong đó có phần không nhỏ của xe kinh doanh vận tải, dư luận quan ngại, nếu bỏ thẩm quyền dừng xe kiểm tra của Thanh tra GTVT, vi phạm trong kinh doanh vận tải sẽ có thể diễn biến phức tạp hơn, thậm chí mất kiểm soát.

Mặt khác, Thanh tra GTVT không được dừng xe kiểm tra, thì toàn bộ gánh nặng phát hiện, xử lý, ngăn ngừa vi phạm trên đường sẽ đặt lên vai CSGT. Một mình lực lượng CSGT vừa phân luồng, điều tiết giao thông, vừa giải quyết tai nạn, vừa tuần tra kiểm soát, xử phạt vi phạm của người điều khiển phương tiện, lại vừa xử lý xe kinh doanh vận tải sẽ dẫn đến quá tải, nhất là tại các đô thị lớn.

Nhiều chuyên gia đề nghị, trong giai đoạn hiện này, khi hệ thống giám sát ứng dụng công nghệ cao, kiểm soát giao thông thông minh chưa phát triển đồng bộ, vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh vận tải còn diễn biến phức tạp, chưa nên bãi bỏ thẩm quyền dừng xe, ngăn chặn, xử lý vi phạm của Thanh tra GTVT.

Thanh Thảo