Dự thảo Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về các tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm của Hội đồng Thẩm phán TANDTC có 3 Chương, 8 Điều quy định nhiều nội dung như: xác định động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm; việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi tàng trữ, chiếm đoạt cá thể, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của loài động vật nguy cấp, quý, hiếm; truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp thu giữ được nhiều loài động vật nguy cấp, quý, hiếm thuộc các lớp khác nhau; truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép sản phẩm động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ. Dự thảo cũng đưa ra các phương án xử lý vật chứng.

Theo số liệu thống kê của TANDTC, trong 3 năm từ 2015 đến 2017, ngành Tòa án nhân dân đã thụ lý 231 vụ có liên quan đến động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm với 339 bị cáo, trong đó xét xử 207 vụ, 303 bị cáo, đạt tỷ lệ 89,6%, trả hồ sơ cho Viện kiểm sát 20 vụ, với 32 bị cáo, hiện còn 4 vụ đang tiếp tục giải quyết. Đa số các vụ án đưa ra xét xử, phần lớn các đối tượng đều được cho hưởng án treo do quy định biện pháp đối với loại tội phạm này trong Bộ Luật Hình sự thường thấp, một số bị cáo là người dân tộc thiểu số khi phạm tội không nhận thức được hành vi của mình là tội phạm; một số vụ không phát hiện được kẻ chủ mưu, cầm đầu...

Từ thực tiễn hoạt động xét xử loại tội phạm này, tại Hội thảo các đại biểu đã tập trung tham luận, đóng góp các ý kiến vào nội dung dự thảo Nghị quyết như: những điểm mới của Bộ luật Hình sự 2015 về các tội phạm vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã, nguy cấp, quý, hiếm; các khó khăn trong việc truy tố, xét xử các vụ án liên quan đến động vật hoang dã, quý, hiếm; việc xử lý vật chứng; việc xác định giá trị động vật hoang dã, nguy cấp, quý, hiếm; việc quyết định hình phạt cụ thể với người phạm tội...

Phát biểu tại Hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án TANDTC cho rằng những quy định về loại tội phạm liên quan đến động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm tại Bộ luật Hình sự năm 2015 qua thực tiễn áp dụng vẫn còn mang tính định tính, chung chung, chưa thống nhất nên việc sớm ban hành Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về các tội liên quan đến động vật hoang dã là hết sức cần thiết.

Để xây dựng dự thảo, TANDTC đã lấy ý kiến các chuyên gia, các Bộ, ngành, các địa phương. Sau Hội thảo này, Ban soạn thảo sẽ tiếp tục tiếp thu các ý kiến để chỉnh sửa, hoàn thiện dự thảo trình cấp có thẩm quyền ban hành, góp phần củng cố hành lang pháp lý vững chắc, nâng cao hiệu quả xử lý, răn đe loại tội phạm này, qua đó giúp bảo vệ tốt hơn các loài động vật hoang dã, quý, hiếm.

Hải Vân