Những năm qua, hai bên đã thực hiện nghiêm Điều lệ Công tác Ủy ban cửa khẩu và các Biên bản Hội nghị cửa khẩu giữa hai nước và đạt được nhiều kết quả nổi bật. Đặc biệt, năm 2021 có nhiều yếu tố tác động, nhất là đại dịch Covid-19, song, với sự điều hành khoa học của UBHTQLCK hai phía, sự phối hợp nhịp nhàng, trách nhiệm của các thành viên Ủy ban cửa khẩu và các Tiểu ban cửa khẩu, UBHTQLCK đã hoàn thành tốt nhiệm vụ đề ra, góp phần nâng cấp, quy hoạch, xây dựng hệ thống cửa khẩu biên giới Việt Nam - Trung Quốc ngày càng phát triển.

Hai bên đã luân phiên tổ chức hội nghị tổng kết, khảo sát liên hợp cửa khẩu, khảo sát niêm yết công khai thu phí, lệ phí ở cửa khẩu mỗi bên. Đồng thời, hai bên còn tổ chức Hội đàm cấp chuyên viên bàn về biện pháp triển khai thực hiện Hiệp định cửa khẩu, Hiệp định khung về hợp tác cửa khẩu. Tiểu ban công tác cửa khẩu 7 tỉnh biên giới Việt Nam - Trung Quốc và Văn phòng cửa khẩu Quảng Tây, Vân Nam (Trung Quốc) duy trì chế độ hội đàm giải quyết các vấn đề liên quan đến cửa khẩu và bàn các nội dung về hợp tác cửa khẩu hai bên.

Trên cơ sở kết quả đạt được tại các Hội nghị Ủy ban cửa khẩu, hai bên đã đồng ý đẩy nhanh việc mở, nâng cấp các cặp cửa khẩu đã được thống nhất, thúc đẩy xây dựng mô hình “Cửa khẩu kiểu mẫu” tại các cặp cửa khẩu Hữu Nghị (Việt Nam) - Hữu Nghị Quan (Trung Quốc), Lào Cai (Việt Nam) - Hà Khẩu (Trung Quốc); xây dựng “luồng ưu tiên” cho hàng nông sản xuất nhập khẩu. Các lực lượng chức năng ở cửa khẩu đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo thuận lợi thông quan cửa khẩu trong điều kiện bình thường mới theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thực hiện thích ứng an toàn, linh hoạt, vừa phòng, chống dịch tại cửa khẩu, biên giới, vừa đảm bảo cho các hoạt động lưu thông xuất, nhập cảnh, xuất, nhập khẩu.

Tiếp nối những kết quả đã đạt được theo Biên bản Hội nghị lần thứ 7 của Ủy ban cửa khẩu hai bên, UBHTQLCK phía Việt Nam đã tích cực phối hợp với Ủy ban Biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao, các Bộ, ngành và UBND các tỉnh của Việt Nam chỉ đạo, hướng dẫn Tiểu ban cửa khẩu 7 tỉnh biên giới tham mưu cho UBND tỉnh hội đàm, trao đổi thống nhất với chính quyền tỉnh Vân Nam, Quảng Tây (Trung Quốc) về mở, nâng cấp các cặp cửa khẩu đã được Ủy ban cửa khẩu hai bên thỏa thuận.

Trong năm 2021, UBHTQLCK phía Việt Nam đã phối hợp với các Bộ, ngành và các địa phương liên quan trao đổi, thống nhất với UBHTQLCK phía Trung Quốc thúc đẩy mở, nâng cấp các cặp cửa khẩu, lối mở biên giới: Ma Lù Thàng (Lai Châu, Việt Nam) - Kim Thủy Hà (Vân Nam, Trung Quốc) lên cửa khẩu quốc tế; mở tạm thời đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn, Việt Nam) - Pò Chài (Bằng Tường, Trung Quốc) và lối mở (lối thông quan hàng hóa) Nà Đoỏng - Nà Ráy thuộc cặp cửa khẩu Trà Lĩnh (Cao Bằng, Việt Nam) - Long Bang (Quảng Tây, Trung Quốc). Đến nay, việc đề xuất mở, nâng cấp cửa khẩu, lối mở biên giới, xác định phạm vi khu vực cửa khẩu của các địa phương đã tuân thủ đúng quy định Hiệp định của khẩu, trình tự, thủ tục của Nghị định số 112/2014/NĐ-CP về quản lý cửa khẩu biên giới đất liền.

Đáng chú ý, trước tác động của đại dịch Covid-19, UBHTQLCK phía Việt Nam tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan Bộ, ngành liên quan và UBND các tỉnh chỉ đạo bố trí lực lượng, trang bị kỹ thuật thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát nghiêm ngặt, chặt chẽ trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại các cửa khẩu biên giới. Đồng thời, các cơ quan đã xây dựng phương án cách ly phòng, chống dịch, đổi lái xe vận chuyển, giao nhận hàng hóa xuất, nhập khẩu ngay tại khu vực cửa khẩu hai bên, duy trì hoạt động vận chuyển hàng hóa xuất, nhập khẩu trên tuyến biên giới Việt - Trung tại các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu song phương và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa tại cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn, Việt Nam) - Hữu Nghị Quan (Bằng Tường, Trung Quốc); Tân Thanh (Lạng Sơn, Việt Nam) - Pò Chài (Bằng Tường, Trung Quốc); cầu Bắc Luân II thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Móng Cái (Quảng Ninh, Việt Nam) - Đông Hưng (Quảng Tây, Trung Quốc); cửa khẩu đường bộ số II Kim Thành (Lào Cai, Việt Nam) - Bắc Sơn (Hà Khẩu, Trung Quốc)...

Nhờ những biện pháp kịp thời trên, công tác phối hợp kiểm soát xuất, nhập cảnh tại cửa khẩu với lực lượng quản lý, kiểm soát cửa khẩu hai bên ngày càng hiệu quả. Đặc biệt, hai bên đã phối hợp thực hiện tốt các biện pháp kiểm soát, khống chế dịch Covid-19 tại cửa khẩu, không để dịch bệnh lây lan qua biên giới, lây nhiễm vào các lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ tại cửa khẩu, lối mở biên giới.

Trước tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc tại một số thời điểm trong năm 2021 và đầu năm 2022, thực hiện chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, UBHTQLCK phía Việt Nam đã chủ động gửi Công thư trao đổi với UBHTQLCK phía Trung Quốc và chỉ đạo Tiểu ban cửa khẩu 7 tỉnh biên giới Việt - Trung tăng cường giao thiệp với cơ quan hữu quan Trung Quốc đề nghị tạo thuận lợi thông quan cửa khẩu, góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động xuất nhập khẩu. Kết quả, kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc năm 2021 đạt hơn 149 tỷ USD (trong đó, xuất khẩu là hơn 50 tỷ USD, nhập khẩu là hơn 99 tỷ USD).

Có thể khẳng định rằng, thông qua cơ chế hợp tác giữa UBHTQLCK phía Việt Nam và Trung Quốc, mối quan hệ giữa chính quyền, nhân dân, các lực lượng chức năng tại cửa khẩu hai nước Việt - Trung ngày càng được tăng cường, củng cố và phát triển. Sự tích cực phối hợp kiểm tra, kiểm soát tại các cửa khẩu của hai bên đã giúp cải cách thủ tục hành chính, thúc đẩy hoạt động thông quan cửa khẩu, hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, phát triển quan hệ thương mại, kinh tế, xã hội hai bên biên giới; góp phần xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác, cùng phát triển.

Thu Minh