Nguyên nhân của cuộc khủng hoảng hệ thống đăng kiểm ai cũng rõ khi hàng loạt đăng kiểm viên bị bắt vì vi phạm pháp luật khiến hoạt động đăng kiểm bị gián đoạn nhiều nơi. “Nhiều đăng kiểm viên không dám đi làm vì sợ công an bắt”- lời trần tình của lãnh đạo Cục đăng kiểm Việt Nam là một sự thừa nhận đầy chua chát về những sai phạm của hệ thống đăng kiểm đã tồn tại suốt nhiều năm qua.

Theo quy định hiện hành, 1 dây chuyền kiểm định phải có tối thiểu 3 đăng kiểm viên, bao gồm 1 đăng kiểm viên bậc cao. Để duy trì hoạt động cho toàn bộ hệ thống kiểm định xe cơ giới cần ít nhất 1.986 đăng kiểm viên. Thế nhưng, hiện số đăng kiểm viên còn đang làm việc trên toàn hệ thống khoảng 1.500 người, thiếu khoảng 486 đăng kiểm viên.

Cũng trong cảnh tương tự, các đơn vị đăng kiểm và phòng tham mưu thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam để thực hiện đầy đủ nhiệm vụ cần khoảng 240-250 đang kiểm viên nhưng hiện nay thiếu tới 120 đăng kiểm viên.

Đó là chưa kể đến những cán bộ đăng kiểm làm việc cũng trong tình trạng tâm lý bất ổn, hoang mang lo sợ dẫn đến giảm hiệu suất lao động. Số lượng đăng kiểm viên xin nghỉ việc, thôi việc ngày càng tăng, nhiều trung tâm đăng kiểm tự thông báo dừng hoạt động.

Cụ thể, thời điểm hiện tại, chỉ còn 7/31 trung tâm đăng kiểm trên địa bàn thành phố Hà Nội hoạt động; thành phố Hồ Chí Minh còn 11/19 đơn vị đăng kiểm hoạt động. Năng suất kiểm tra chỉ đạt 31% nhu cầu đăng kiểm tại thành phố Hồ Chí Minh và 38% nhu cầu tại Hà Nội. Nhiều địa phương khác cũng đứng trước nguy cơ quá tải khi cũng có những trung tâm đăng kiểm dừng hoạt động để phục vụ công tác điều tra sai phạm.

Lãnh đạo Bộ Giao thông - Vận tải thừa nhận, số đơn vị đăng kiểm dừng hoạt động sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới do thiếu nhân sự nên không đáp ứng được nhu cầu kiểm định của người dân và tổn thất là rất lớn nếu hệ thống đăng kiểm đổ vỡ.

Để duy trì hoạt động các trạm đăng kiểm, Cục Đăng kiểm Việt Nam phải nỗ lực vận động các đăng kiểm viên đã nghỉ việc quay trở lại phục vụ người dân. Đồng thời, đề nghị Bộ Nội vụ cho phép Cục Đăng kiểm Việt Nam ký hợp đồng lao động để tuyển các đăng kiểm viên làm việc tại các đơn vị đăng kiểm trực thuộc Cục cho đến khi tuyển dụng đủ viên chức theo quy định.

Bởi, theo quy định hiện hành, tối thiểu sau 1 năm, nhân sự trúng tuyển mới đủ điều kiện được cấp chứng chỉ đăng kiểm viên thường. Đối với đăng kiểm viên bậc cao thì thời gian cần ít nhất 3 năm kinh nghiệm kiểm định và phải vượt qua các kỳ sát hạch. Trong khi mỗi dây chuyền hoạt động phải có ít nhất một đăng kiểm viên bậc cao chịu trách nhiệm ký duyệt kết quả kiểm định.

Nhằm tháo gỡ sự thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng trong giai đoạn hiện nay, Cục Đăng kiểm Việt Nam đề nghị cơ quan chức năng nghiên cứu, sửa đổi quy định, cho phép 2 đăng kiểm viên vận hành 1 dây chuyền thay vì tối thiểu 3 đăng kiểm viên như hiện nay. Đồng thời, giảm thời gian tuyển dụng, đào tạo đăng kiểm viên nhưng vẫn đảm bảo chất lượng theo quy định pháp luật.

Vẫn biết những tiêu cực xảy ra trong đăng kiểm cần phải được xử lý quyết liệt nhưng vấn đề quan trọng lúc này là cần có ngay phương án để tránh nguy cơ vỡ hệ thống đăng kiểm đang hiện hữu.

Thiết nghĩ, bên cạnh việc kiện toàn nhân sự, lập lại kỷ cương liêm chính cho cán bộ đăng kiểm, thì việc quan trọng hơn đối với ngành đăng kiểm là khẩn trương loại bỏ những quy định gây khó khăn, phiền nhiễu cho người dân, “bít” các kẽ hở phát sinh tiêu cực trong hoạt động đăng kiểm, đồng thời đẩy mạnh số hóa, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đăng kiểm.

Thanh Thảo