Được thành lập theo sáng kiến của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, lực lượng quân sự chung có sự tham gia của các thành viên chủ chốt của EU, gồm Pháp, Đức, Bỉ, Đan Mạch, Estonia, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hà Lan và Anh. Italy hiện chưa ký tham gia nhưng cũng không lên tiếng loại trừ khả năng sẽ tham gia tổ chức này trong tương lai.

Theo sáng kiến, lực lượng can thiệp quân sự này được thành lập nhằm triển khai và phối hợp các lực lượng quân sự khác để nhanh chóng ứng phó với các cuộc khủng hoảng xảy ra trên thế giới như thảm họa thiên tai, can thiệp khủng hoảng hoặc sơ tán người dân tại các vùng chiến sự nóng trên thế giới.

“Đây là tập hợp của những nước có cùng chí hướng, mong muốn có những đánh giá chính xác một tình huống ngay ở giai đoạn sớm khi một cuộc khủng hoảng xảy ra tại một nước để có thể đưa ra ý chí chính trị chung”, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula Von Der Leyen nhấn mạnh.

Một điểm nhấn quan trọng là “Sáng kiến Can thiệp châu Âu” được đặt ra bên ngoài nguôn khổ EU, điều này đồng nghĩa với việc Anh có thể tham gia sau khi nước này rời khỏi khối. “Anh từ lâu đã rất nỗ lực để xây dựng cơ chế hợp tác quốc phòng của riêng châu Âu, và ý tưởng này đã biến thành những sáng kiến kể từ khi Anh tổ chức cuộc trưng cầu ý dân về rời khỏi EU năm 2016”, tờ Người bảo vệ (Anh) nhận định.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cho rằng, sáng kiến này nhằm tạo điều kiện cho những quốc gia châu Âu không thuộc EU tham gia và điều này rất tốt cho nước Anh khi muốn duy trì hợp tác với châu Âu bên cạnh các quan hệ song phương khác. 

“Việc Anh tham gia tổ chức này đóng một vai trò quan trọng, vì lực lượng quân sự của Anh, Pháp có nhiều nét văn hóa tương đồng, có chung cách tiếp cận phân tích để xử lý các cuộc khủng hoảng, và không phải nước nào trong EU cũng có những điểm tương đồng như vậy”, tờ Người bảo vệ dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cho hay.

Bà Parly khẳng định, sáng kiến này không hề đi ngược lại với các chính sách an ninh và quốc phòng chung, mà thậm chí còn là một sự bổ sung cần thiết cho kế hoạch tham vọng về một nền Quốc phòng chung của châu Âu, vốn đang lâm vào bế tắc do quá trình thực hiện phức tạp và chậm ở quy mô 28 nước thành viên. Với lực lượng can thiệp quân sự chung được thành lập, Pháp hi vọng có thể khắc phục được điều này và cũng tránh phải hành động một mình như trường hợp từng xảy ra tại Mali năm 2013. Tham vọng của các nhà lãnh đạo châu Âu là từ nay đến năm 2024 sẽ tạo ra một châu Âu “có chủ quyền, chiến lược và tự chủ” trong lĩnh vực quốc phòng.

Tuy nhiên, việc thành lập một lực lượng quân sự chiến lược độc lập của EU cũng khiến một số quan chức thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) lo lắng về sự chồng chéo vai trò và tạo ra khoảng cách với Mỹ. Kể từ năm 2007 đến nay, EU có "4 nhóm chiến đấu" để tham gia lực lượng quân sự quốc tế, nhưng trên thực tế là chưa bao giờ được triển khai.

Thu Uyên