Giảm sức lao động cho phụ nữ vùng cao

Những khó khăn về điều kiện tự nhiên, địa hình và nhận thức là những rào cản truyền thống khiến cho đồng bào Bru-Vân Kiều ở xã miền núi, biên giới Trường Sơn (huyện Quảng Ninh) khó có thể tự mình vươn lên trong cuộc sống. Thấu hiểu và chia sẻ những vướng mắc mà đồng bào nơi đây gánh chịu, cám bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Mô đã không khỏi trăn trở và cuối cùng, họ đã tìm ra chiếc “chìa khóa” vạn năng để cùng lúc có thể giải quyết những vấn đề về bài toán lương thực giúp đồng bào vùng cao thoát nghèo bền vững.

Đại úy Trần Thanh Nam, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Làng Mô kể lại, những chuyến công tác vào bản Dốc Mây cách trung tâm xã hơn 20km, với hơn 5 giờ đồng hồ đi bộ, các anh trăn trở bởi hình ảnh những người phụ nữ Bru-Vân Kiều vẫn còn giã gạo, xay lúa bằng tay. Bản Dốc Mây chưa có đường dây điện, thì máy xay xát lúa không thể hoạt động.

Ngay sau đó, cũng chính các anh đã tìm thấy câu trả lời cho nỗi trăn trở này. Ở một số tỉnh miền núi phía Bắc đã khá phổ biến một loại máy xay nghiền mini, vừa có thể sử dụng được bằng động cơ điện, vừa có thể sử dụng bằng động cơ xăng. Và họ đã tìm hiểu, kêu gọi các nhà hảo tâm, nhà tài trợ hỗ trợ kinh phí để mua cho bằng được.

Đầu tháng 9-2020, chiếc máy xay nghiền mini “đa năng” đầu tiên được các anh “gùi, cõng” lên tặng cho những người phụ nữ ở bản Dốc Mây. Nhờ có máy móc bàn tay của những người phụ nữ nơi đây không phải canh cánh nỗi nặng nhọc xay, giã, dần, sàng gạo cho cả gia đình. Cũng từ đây, mô hình “Tiếng máy vùng biên” của Đồn Biên phòng Làng Mô đã ra đời và thu hút được sự quan tâm của các nhà tài trợ, tạo nên một phong trào hỗ trợ các phương tiện, máy móc sản xuất nông nghiệp hiện đại lên vùng cao biên giới. Hiện, đơn vị đã kết nối, kêu gọi hỗ trợ người Bru-Vân Kiều ở xã Trường Sơn 9 máy xay nghiền “đa năng” và 3 chiếc máy tuốt lúa, 4 máy cày mini có trị giá trên 150 triệu đồng.

Nhớ lại ngày mà cán bộ, chiến sĩ đơn vị mang chiếc máy xay nghiền đa năng về lắp đặt, người Bru-Vân Kiều ở bản Đá Chát, ai nấy đều rất háo hức, vui mừng. Bà con trong bản, già trẻ, lớn bé đều đi xem cái máy hoạt động. Nhiều người còn mang cả lúa, ngô, sắn đến xay. Chị Hồ Thị Thư, Trưởng bản Đá Chát nói: “Không ngờ người ta có thể sáng tạo ra cái máy chỉ nhỏ chưa bằng 1 nửa cái máy xay lúa, mà làm được nhiều việc như vậy, vừa xay xát lúa, vừa nghiền ngô, khoai, sắn. Từ xưa đến nay, giã gạo, xay lúa là công việc rất nặng nhọc, thế nhưng, phụ nữ Bru-Vân Kiều vẫn phải làm bằng tay. Mỗi lần giã phải mất cả buổi, nhưng chỉ đủ gạo ăn khoảng 1 đến 2 ngày. Từ khi có cái máy này, phụ nữ trong bản không phải cực nhọc, mất công sức, thời gian để giã gạo như trước nữa. Nhờ vậy mà chị em siêng ra đồng, lên rừng làm việc hơn”.

Chị Thư cho biết, trước đây, sắn, ngô trồng được nhiều, ăn không hết, bà con cũng chỉ thái lát nhỏ hoặc bóc hạt, rồi phơi khô để cất giữ, chứ không có cách bảo quản, chế biến nào khác. Giờ có cái máy này, sắn, ngô có thể nghiền nhỏ để chăn nuôi lợn, gà phát triển kinh tế gia đình.

Những chiếc máy này có giá thành không cao, từ 6 đến 10 triệu đồng, nên việc kêu gọi, vận động các nhà tài trợ hỗ trợ cũng thuận lợi hơn. Máy xay nghiền mini thì rất dễ sử dụng, còn máy cày nhỏ lại phù hợp và tiện lợi cho việc làm đất ở những diện tích nhỏ, hẹp và dễ cơ động ở các địa hình đồi, dốc. Và ý nghĩa hơn cả là những phương tiện này không chỉ giúp cho bà con đỡ vất vả trong quá trình sản xuất, nâng cao năng suất lao động, mà còn là nguồn động lực lớn, khuyến khích bà con tích cực lao động, mở rộng sản xuất, phấn đấu vươn lên trong cuộc sống.

Nhân giống từ những “quả trứng vàng”

Đến thăm gia đình anh Hồ Xuân Trung, Bí thư Chi bộ bản Đá Chát, ai nấy đều tò mò và bị thu hút bởi một chiếc hộp xốp rất lạ mà theo lời giới thiệu của chủ nhà thì đây là lò ấp trứng. Anh Trung cho biết: “Đó là chiếc lò ấp trứng của BĐBP. Số trứng ngan (60 quả) này đã ấp được gần 2 tuần. Hiện tại, chúng đang phát triển rất tốt. Mặc dù chiếc lò có chế độ tự động đảo, nhưng mỗi ngày tôi phải kiểm tra 2, 3 lần để điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm cho phù hợp. Nếu “mẻ” này thành công, không chỉ tôi mà đồng bào không phải lo chuyện con giống để chăn nuôi. Bởi, con giống gia cầm như ngan, gà, vịt người ta lên bán tại đây rất đắt, từ 25.000 đến 30.000 đồng/con”.

Anh Trung còn cho biết, sau đợt lũ tháng 10-2020, nhiều nhà tài trợ về đây hỗ trợ các loại con giống gà, vịt. Nhưng không hiểu sao, nuôi được một thời gian thì chết hết. Bà con ở đây hiện rất cần con giống các loại vật nuôi. Đứng bên cạnh chúng tôi, Đại úy Trần Thanh Nam tủm tỉm cười: “Chúng tôi đã chuyển giao chiếc lò ấp trứng này đến nhà anh Trung là nhà thứ 2. Trước đó, ở nhà chị Nguyễn Thị Thảo ở bản Đá Chát, nó đã cho “ra đời” 2 lứa gà hơn 50 con gà (tỷ lệ trứng nở thành công lên đến 90%). Mặc dù chiếc lò ấp này đã có được những thành công nhất định, song đang ở giai đoạn thử nghiệm”.

Ngạc nhiên và có chút phân vân, chúng tôi đem chuyện hỏi Thượng tá Lê Văn Sỹ, Chính trị viên Đồn Biên phòng làng Mô, thì được biết: “Đó là sản phẩm của tâm sức của anh em trong đơn vị sau một quá trình tìm tòi, mò mẫm trên các kênh thông tin đại chúng. Sau qua trình thiết kế, thi công, chúng tôi đã tặng cho bà con ấp thử nghiệm vào tháng 12-2020. Tổng giá trị của cái lò này khoảng 600.000 đồng/máy, nhưng nếu giải quyết được vấn đề con giống gia cầm cho bà con thì giá trị của nó lớn hơn rất nhiều”.

Phó Chủ tịch UBND xã Trường Sơn Nguyễn Sơn Hải cho hay, những máy móc, phương tiện sản xuất do Đồn Biên phòng Làng Mô kêu gọi, giúp đỡ cho bà con đã tạo nên bước tiến mới, góp phần cải thiện điều kiện sản xuất cho người dân trên dãy Trường Sơn hùng vĩ. Thời gian tới, chắc chắn mô hình này sẽ được nhân rộng, chính quyền địa phương và đồng bào ở đây biết ơn BĐBP nhiều lắm.

Đức Trí