Thi sĩ Nguyễn Việt Chiến đã từng ngẩn ngơ: “Tháng Giêng mưa dưới bến/ Mỏng manh cô lái đò/ Mưa em mưa lúng liếng/ Trói tôi bằng vu vơ”. Còn ông hoàng thơ tình Xuân Diệu đã tùng thốt lên: “Tháng Giêng ngon như cặp môi gần”. Một rạo rực, đê mê, đắm đuối được cảm nhận bằng tính từ “ngon” với khát khao dâng hiến, khát khao đón nhận tình yêu.

Mùa Xuân là mùa đẹp nhất của vòng tuần hoàn một năm và tháng Giêng được xem như tháng giao mùa, tháng khởi đầu giữa cũ và mới. Cái vòng giao thoa đó như một sắc cầu vồng lung linh tỏa rạng từ tâm hồn con người đến sức sống trỗi dậy, đâm chồi, nảy lộc của thiên nhiên. Tất cả hòa vào nhau với sự cộng hưởng thao thiết, là nơi gặp gỡ và hội tụ những gì tinh túy nhất, đẹp đẽ, hoàn hảo nhất, đó là bậc thềm năm mới khởi đầu sự may mắn trọn vẹn cho quãng đường một năm sắp tới. Ta dự cảm và trực cảm được những thử thách, những tôi luyện, những bền chắc và sức Xuân tháng Giêng là bệ phóng cho sự phát triển.

Ta có cảm giác tháng Giêng có vẻ dài rộng, thư thả hướng về miền tâm linh để cầu mong những điều tốt đẹp sắp đến. Lòng người như rộng mở trước trời đất, vạn vật sinh sôi, nảy nở, xua tan những trăn trở và dễ bao dung, tha thứ. Đó là tình nhân ái cộng đồng hướng tới cõi thiện với vẻ đẹp nhân văn bao đời. Vì thế, mỗi người gặp nhau trong năm cũ chào nhau với lời hẹn, lời ước: Ra Giêng nhé! Ra Giêng như là một kí ức, một đồng vọng, một tri ân, một sẻ chia. Ra Giêng như viễn cảnh thật gần gụi, mở ra bao niềm hân hoan.

Dự cảm tháng Giêng gắn liền với hoài niệm tháng Giêng cho ta nhớ về bao lễ hội đã qua, bởi năm nay do đại dịch Covid-19 không thể tổ chức được các lễ hội truyền thống từ bao đời. Nhưng trong dư âm kí ức mọi người còn vẹn nguyên vẻ đẹp, các sắc màu, âm thanh náo nức, tưng bừng sum vầy của những lễ hội hay các cuộc gặp gỡ thân thiết đầu năm để “ôn cố tri tân”, nhớ ngày tháng cũ và hẹn ước những ngày Xuân mới.

Còn vẹn nguyên trong ta khi công việc đồng áng tạm được gác qua một bên, lúa đã cấy xong, ngô đậu vẫn đang chờ bắt sâu làm cỏ chợt vọng trong kí ức ta khai hội tiếng trống “thùng thình”, xa xa cờ phướn ngũ sắc phấp phới tung bay. Nếu không có đại dịch, hội làng sẽ được tổ chức tại sân đình với đủ loại sản vật trên tay, với bao gương mặt người thân, họ tộc, những người con xa xứ. Ôi, tay bắt mặt mừng hân hoan, tháng Giêng như trẻ ra, tháng Giêng như gần lại, tháng Giêng như một vòng tay đầm ấm, sum vầy.

Thường, lễ hội tháng Giêng dành cho người đã mất, đã khuất, với phần linh thiêng long trọng; còn phần hội diễn ra thật rộn rã, với đủ hình thức diễn xướng giải trí như: kéo co, chơi đu, đánh cờ người... Đất nước ta có bao lễ hội được bạn bè quốc tế yêu thích như: Hội chùa Hương, Hội Lim quan họ... Dự cảm tháng Giêng chính là mong ước đại dịch sẽ chóng qua để trả lại những tưng bừng thân ái, những sắc màu văn hóa truyền thống đã ban tặng dành cho tháng Giêng, là “kỳ nghỉ phép” của những người dân của nền văn minh nông nghiệp lúa nước để chuẩn bị tâm thế và sức lực cho những mùa màng sắp tới.

Dự cảm tháng Giêng là hội tụ nhưng khoảnh khắc giao hòa giữa đất trời với lòng người, khi trong rét ngọt dịu dàng với hơi nồng nắng ấm. Rồi sẽ bước qua tháng Giêng với vẻ đẹp nguyên sơ mơn mởn, rạo rực phồn sinh của thiên nhiên, lòng ta như lắng lại trước cái ngập ngừng ân tình chạm đến cái cõi thiện, phận người trong những câu thơ tài hoa mà ám ảnh gan ruột, không thôi day dứt của nhà thơ trẻ Vũ Dạ Phương: “Đầu Xuân đi hái lộc xuân/ Hoa xuân tặng bạn, nụ mầm tặng anh/ Giơ tay định ngắt mấy lần/ Thấy Xuân mơn mởn trong ngần lại thôi”.

Ôi, những chồi Xuân, lộc Xuân rỡ ràng thế kia, biêng biếc thế kia đang vươn lên sự sống, đang hứa hẹn tương lai, ai nỡ ngắt. Cầu mong sức sống, sức Xuân luôn tươi và thắm xanh mãi mãi. Cầu mong những số phận không may mắn trong cuộc sống, trong đại dịch Covid-19 sẽ sớm được hồi sinh trong vòng tay ấm ấp của cộng đồng. Và “Mùa Xuân là Tết trồng cây/ Làm cho đất nước càng ngày càng Xuân”. Đó chính là thông điệp mùa Xuân đang ươm những mầm xanh hướng thiện trong lòng người dự cảm tháng Giêng.

Nguyễn Ngọc Phú