Biên phòng - Năm 2020 được đánh giá là năm xảy ra nhiều loại hình thiên tai (TT), gây thiệt hại rất nghiêm trọng cho người dân cả 3 vùng Bắc, Trung, Nam. Trước diễn biến thiên tai phức tạp của TT tại Việt Nam trong năm 2020, các Đối tác giảm nhẹ rủi ro TT đã có nhiều hoạt động chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm phòng chống thiên tai (PCTT) và trực tiếp hỗ trợ Việt Nam kinh phí, vật chất để người dân khắc phục hậu quả TT.

32 tổ chức cùng chung tay cứu trợ hơn 25 triệu USD
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp đánh giá, trong lĩnh vực PCTT, do tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu và trong khu vực, năm 2020 ghi nhận nhiều giá lịch sử về TT và các tác động tiêu cực đến người dân. Từ đầu năm đến ngày 4-12-2020, TT diễn biến phức tạp, bất thường trên nhiều vùng miền cả nước, đã xảy ra 16 loại hình TT.
Theo thống kê có 13 cơn bão trên biển Đông; 264 trận dông, lốc, mưa lớn trên 49 tỉnh/thành phố, trong đó có 9 đợt trên diện rộng tại 21 tỉnh, thành phố Bắc bộ và Trung bộ; các trận trận lũ, lũ quét, sạt lở đất; đặc biệt là đợt mưa lũ lớn lịch sử từ ngày 6-22/10 tại khu vực Trung bộ. Ngoài ra còn có 86 trận động đất, trong đó có 2 trận với rủi ro TT cấp 4. Tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng, sạt lở bờ sông, bờ biển, sụt lún đê biển tại đồng bằng sông Cửu Long.
TT từ đầu năm đến nay đã làm: 356 người chết, mất tích và 876 người bị thương; gần 3.000 nhà bị sập, hơn 333.000 nhà bị hư hại, tốc mái, di dời khẩn cấp; hơn 511.000 lượt nhà bị ngập; hơn 198.000 ha lúa và hoa màu bị thiệt hại. Hơn 55 triệu con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi. Ngoài ra còn nhiều thiệt hại về công trình giao thông, thủy lợi, bờ sông, bờ biển, đê, kè kênh mương bị sạt lở, hư hỏng. Ước tính thiệt hại về kinh tế hơn 35.000 tỷ đồng.
Trong đó, đợt mưa lũ diện rộng từ giữa tháng 9-2020 đến giữa tháng 11-2020, khu vực Trung bộ đã chịu ảnh hưởng liên tiếp của 8 cơn bão (từ số 5 đến số 13; 2 cơn áp thấp nhiệt đới và 2 đợt mưa lũ lịch sử kéo dài từ 6-22/10 đã làm 249 người chết, mất tích, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị hư hại, sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tổng thiệt hại về kinh tế ước tính hơn 30.000 tỷ đồng.
Trước những ảnh hưởng nghiêm trọng của TT đến người dân khu vực miền Trung, Chính phủ Việt Nam và Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT đã có nhiều hoạt động vận động, kêu gọi sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế. Đáp lại lời kêu gọi của Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT về việc ứng phó, hỗ trợ đồng bào miền Trung khắc phục hậu quả do bão lũ, các Đối tác Giảm nhẹ rủi ro TT và các cơ quan Quốc tế đã có những hành động kịp thời và thiết thực để hỗ trợ người dân tại miền Trung Việt Nam trước khó khăn do TT gây ra. Đã có 32 tổ chức cùng chung tay cứu trợ với tổng số tiền trên 25 triệu đô la Mỹ (tương đương gần 600 tỷ đồng).
Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) với vai trò là đồng chủ tịch Đối tác Giảm nhẹ rủi ro TT đã có những hỗ trợ kịp thời. Hiện tại, ADB đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn chuẩn bị dự án “Khắc phục khẩn cấp cơ sở hạ tầng các tỉnh miền Trung bị thiệt hại do TT năm 2020” với tổng ngân sách dự kiến là 250 triệu đô la Mỹ.
Bên cạnh đó, ADB đã cam kết hỗ trợ khoảng 2,5 triệu đô la Mỹ thông qua Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn để hỗ trợ khẩn cấp cho các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Quảng Ngãi với thời gian giải ngân nhanh, gọn, đáp ứng nhu cầu ban đầu của người dân miền Trung.
Chung tay, chung sức, đồng lòng giảm nhẹ rủi ro thiên tai
Đối tác giảm nhẹ rủi ro TT (DRR Partnership) được thành lập theo quyết định số 3922/QĐ-BNN-TCCB ngày 11/10/2019 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với sự tham gia của 18 tổ chức quốc tế, các Bộ liên quan. Chủ trì Đối tác Giảm nhẹ rủi ro TT (Đối tác) là Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp và đồng chủ trì là Giám đốc ADB tại Việt Nam.
Ngay sau khi thành lập, trước diễn biến phức tạp của tình hình hạn hán, xâm nhập mặn ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh khu vực Nam Trung bộ, Đối tác đã cung cấp, cập nhật thông tin liên tục đến các thành viên; tổ chức các đoàn công tác thực địa đến các tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề bởi hạn hán và xâm nhập mặn để đánh giá tác động và đề xuất các phương án hỗ trợ.

Đồng thời tổ chức các cuộc họp với các thành viên Đối tác để vận động hỗ trợ. Kết quả đã vận động được hơn 927.000 USD hỗ trợ cho các tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long và 147.000 USD hỗ trợ các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận.
Bên cạnh đó, từ tháng 5 năm 2020 Việt Nam bước vào mùa mưa bão chính vụ, với ảnh hưởng biến đổi khí hậu, tình hình TT năm 2020 được dự báo sẽ có diễn biến phức tạp. Đồng thời ứng phó với TT, Việt Nam đang chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Lần đầu tiên trong lịch sử, công tác PCTT phải tiến hành đồng thời với công tác phòng, chống dịch bệnh.
Ngày 12-8-2020, Tổng cục PCTT với vai trò là Văn phòng Đối tác Giảm nhẹ rủi ro TT đã tổ chức cuộc họp “PCTT trong bối cảnh Covid-19: Thách thức và giải pháp” nhằm mục tiêu chia sẻ các thông tin cập nhật về tình hình TT ở Việt Nam, xác định các thách thức khi đối mặt với TT, đưa ra các giải pháp hiệu quả và đề xuất các hoạt động tiếp theo để chủ động lập phương án ứng phó trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Sau cuộc họp, các sáng kiến/dự án liên quan đến ứng phó thiên tai trong bối cảnh Covid-19 đã được Văn phòng Đối tác Giảm nhẹ rủi ro TT tập hợp lại và chia sẻ rộng rãi với các bên liên quan.
Tại lễ tổng kết các hoạt động hỗ trợ quốc tế trong giảm nhẹ rủi ro TT ngày 16-12, ông Andrew Jeffries,Giám đốc ADB đồng Chủ tịch Đối tác Giảm nhẹ rủi ro TT chia sẻ: "Ngân hàng ADB và các Đối tác Giảm nhẹ rủi ro TT đã trực tiếp đi khảo sát các tỉnh bị thiệt hại bởi TT và có sự hỗ trợ về vật chất, kỹ thuật giúp nhân dân vùng ảnh hưởng sớm ổn định sản xuất và đời sống. Chúng tôi sẽ tiếp tục đồng hành với Việt Nam trong công tác phòng, tránh, hỗ trợ cũng như giảm thiểu các rủi ro do TT gây ra".
Nói về kết quả cũng như hướng phát triển quan hệ đối tác trong tương lai, bà Tiaji Maynell Sio, Đại sứ quán Cộng hoà liên bang Đức tại Việt Nam cho biết, trong những năm qua, TT đã ảnh hưởng lớn, gây nhiều thiệt hại về người và tài sản ở Việt Nam, chúng tôi hoan nghênh sự chỉ đạo kịp thời của Việt Nam trong đó có vai trò rất lớn của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT. Điều này đã giúp giảm nhẹ những rủi ro TT. Tổ chức hợp tác phát triển Đức cùng với các tổ chức khác luôn đẩy mạnh sự phối hợp với Việt Nam trong công tác PCTT.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp bày tỏ sự cảm ơn sự quan tâm, chia sẻ của các tổ chức quốc tế đối với công tác PCTT Việt Nam các tổ chức quốc tế đã giúp đỡ Việt Nam.
“Sự quan tâm có trọng tâm đối với các hoạt động phòng ngừa và khắc phục hậu quả thiên tai tại Việt Nam khẳng định ý nghĩa nhân văn cao cả trong tôn chỉ mục đích của các tổ chức quốc tế, đồng thời, khẳng định Đối tác của chúng ta đã hoạt động hết sức hiệu quả trong năm 2020” - Thứ trưởng nói.
Bích Nguyên