Trước áp lực của giá xăng dầu lên giá cả hàng hóa, dịch vụ, Bộ Tài chính đã đề xuất phương án giảm thuế bảo vệ môi trường đối với các sản phẩm xăng dầu từ ngày 1-4 đến hết năm 2022 với mức: giảm 1.000 đồng/lít xăng và giảm 500 đồng/lít, kg với dầu, mỡ nhờn. Đề xuất này được dư luận đánh giá là giải pháp kịp thời, đáp ứng nhu cầu phục hồi kinh tế nói chung và trợ giúp các doanh nghiệp sản xuất nói riêng.

Bộ Tài chính cho rằng, mức giảm này hợp lý vì suốt từ cuối năm 2021 đến nay, giá xăng Việt Nam tăng chậm hơn giá xăng quốc tế đến 12%. Nhiều doanh nghiệp xăng dầu đã âm Quỹ Bình ổn giá xăng dầu.

Hiện, tỷ lệ thuế trên giá cơ sở xăng của Việt Nam hiện khoảng 38% và với dầu diesel từ mức khoảng 20% - mức thấp so với nhiều nước và tiếp tục còn xuống thấp. Trong khi tỷ lệ thuế trên giá xăng của một số nước trong khu vực như Campuchia khoảng 49%, Lào khoảng 56,5%, Philippines khoảng 49,5%, Trung Quốc khoảng 52%, Hàn Quốc khoảng 63,18%...

Hiện, tỷ lệ thuế trên giá cơ sở xăng của Việt Nam hiện khoảng 38% và với dầu diesel từ mức khoảng 20% - mức thấp so với nhiều nước và tiếp tục còn xuống thấp. Trong khi tỷ lệ thuế trên giá xăng của một số nước trong khu vực như Campuchia khoảng 49%, Lào khoảng 56,5%, Philippines khoảng 49,5%, Trung Quốc khoảng 52%, Hàn Quốc khoảng 63,18%...

Các chuyên gia kinh tế khẳng định, giải pháp trợ lực giảm thuế, phí từ Nhà nước rất quan trọng trong bối cảnh sức khỏe của doanh nghiệp và cả nền kinh tế trong giai đoạn này đang ốm yếu, cần hồi phục. Nhưng theo phản ánh của các doanh nghiệp thì việc giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu cần mạnh mẽ hơn. Lý do là giá bán lẻ xăng dầu đã đạt mức cao kỷ lục và dự báo tiếp tục tăng cao trong thời gian tới khi xung đột quân sự và trừng phạt kinh tế diễn ra căng thẳng tại châu Âu.

Ước tính với sản lượng tiêu thụ xăng dầu của cả nước và mức giảm thuế Bộ Tài chính đề xuất thì ngân sách mỗi tháng sẽ giảm thu khoảng 1.500 tỉ đồng. Đây là con số rất nhỏ so với tổng thu ngân sách một tháng hơn 140.000 tỉ đồng. Hơn nữa, giải pháp giảm ngay các loại thuế như thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu... cũng khả thi khi Việt Nam đang được hưởng lợi từ giá xuất khẩu dầu thô tăng.

Vì thế, nhiều chuyên gia đề nghị Bộ Tài chính cân nhắc giảm thuế một cách linh hoạt, có mức giảm mạnh hơn như giảm 2.000 đồng/lít với xăng; 1.000 đồng/lít, kg với dầu, mỡ nhờn. Nếu giá xăng dầu thế giới tiếp tục tăng cao vẫn có thể giảm mạnh hơn nữa để kìm giá trong nước, khi giá thế giới ổn định sẽ điều chỉnh trở lại.

Mặt khác, mức giảm thuế bảo vệ môi trường quá nhỏ và chậm trễ áp dụng, giải pháp hỗ trợ giảm thuế VAT xuống 8% đối với hàng hóa, dịch vụ sẽ không phát huy hết hiệu quả là kích cầu như đã đặt ra.

Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý, ở khía cạnh vĩ mô, giảm thuế xăng dầu sẽ làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước, giảm khả năng chi tiêu của Chính phủ cho các mục tiêu hồi phục và phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và hỗ trợ an sinh xã hội, giúp đỡ những nhóm lao động yếu thế trong xã hội.

Cho nên việc giảm thuế xăng dầu chỉ nhằm hỗ trợ hồi phục kinh tế là chính sách trong giai đoạn trước mắt. Còn thuế là chính sách dài hạn, cần sự ổn định trong thời gian nhất định. Chưa kể thuế bảo vệ môi trường là công cụ điều tiết, bảo vệ môi trường, nếu lạm dụng để điều chỉnh giá cả mà quên hoàn toàn vai trò bảo vệ môi trường sẽ tác động, ảnh hưởng đến mục tiêu của sắc thuế này.

Để hỗ trợ doanh nghiệp và phục hồi kinh tế, chỉ giảm thuế xăng dầu thôi chưa đủ. Quan trọng vẫn cần có các biện pháp hỗ trợ đúng đối tượng, đúng mức độ, đúng thời gian, góp phần giảm bớt các khó khăn cho các chủ thể trong giai đoạn hồi phục kinh tế.

Chính phủ cần xem xét việc miễn, giảm các chi phí về kiểm định, logistics, kho bãi, bến cảng, điểm đỗ, sân bay...; đồng thời, giám sát việc thực hiện trách nhiệm bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường và xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, thao túng để ổn định thị trường.

Thanh Thảo