- Đề nghị đồng chí cho biết tình hình, phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm MBN trên các tuyến biên giới trong thời gian qua?

- Thời gian qua, tình hình hoạt động của tội phạm MBN trên thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp. Theo báo cáo của Cơ quan PCMT&TP của Liên hợp quốc (UNODC), trên thế giới có khoảng 244 triệu người di cư và vẫn tiếp tục tăng lên do ảnh hưởng của khủng bố, xung đột, bạo lực..., nhiều người trong số đó trở thành nạn nhân của khoảng 150 đường dây MBN trên thế giới; mỗi năm, các tổ chức tội phạm MBN thu lợi nhuận khoảng 150 tỷ đô-la Mỹ. 

Tại Việt Nam, hoạt động của tội phạm MBN trên các tuyến biên giới diễn ra phức tạp. Các đối tượng phạm tội thành phần đa dạng, chúng hình thành các đường dây, có tổ chức, xuyên quốc gia, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, tính chất nghiêm trọng và liều lĩnh. Đáng chú ý, nhiều người trước đây từng là nạn nhân bị bán sang Trung Quốc, sau khi được giải cứu về Việt Nam lại câu kết với các đối tượng khác để lừa các nạn nhân (kể cả bạn bè hoặc người thân trong gia đình) bán sang Trung Quốc. Đặc biệt, một số đối tượng lợi dụng các trang mạng xã hội (Facebook, Zalo...) ngụy trang tên giả, cài đặt hình đại diện là Công an, Biên phòng để làm quen, kết bạn với phụ nữ, sau đó lừa bán sang Trung Quốc.

- Thực tế cho thấy, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm MBN trên các tuyến biên giới còn gặp không ít khó khăn, đề nghị đồng chí nói rõ hơn về điều này?

- Ngoài những khó khăn chung trong công tác đấu tranh với các loại tội phạm, đấu tranh với tội phạm MBN còn gặp phải những thách thức mang tính đặc trưng, như: Đa số các vụ án MBN xảy ra nhưng không có hiện trường, không để lại dấu vết, vật chứng, hành vi mua bán diễn ra ở nước ngoài; nhiều vụ nạn nhân biết mình bị các đối tượng lừa bán, nhưng do tâm lý mặc cảm nên không tố giác tội phạm hoặc khai báo thiếu trung thực, gây rất nhiều khó khăn trong việc điều tra, truy tố, xét xử tội phạm... Do vậy, đây là loại tội phạm có tỷ lệ ẩn cao.

Mặt khác, hầu hết nạn nhân từ các tỉnh nội địa được trung chuyển qua địa bàn biên giới nên không thông thạo địa hình hoặc khi biết mình bị lừa bán ra nước ngoài khó có điều kiện trình báo cơ quan chức năng. Trong một số trường hợp, nạn nhân bị bọn MBN quản lý, giám sát chặt chẽ nên các cơ quan chức năng không có thông tin để giải cứu. Cá biệt, có nhiều nạn nhân không biết tên, địa chỉ thật của người lừa bán mình nên khai báo không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy bắt đối tượng phạm tội.

Ngoài ra, công tác trao đổi thông tin về tội phạm và nạn nhân với các nước tiếp giáp hiện nay thường thông qua thư, thời gian nhận được thông tin chậm nên ảnh hưởng rất lớn đến công tác phối hợp điều tra tội phạm và giải cứu nạn nhân.

- Thời gian đầu thành lập, tuy gặp nhiều khó khăn, song với sự quan tâm chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh và Đảng ủy, chỉ huy Cục PCMT&TP, Phòng PCMBN đã đạt được nhiều kết quả rất khích lệ. Đề nghị đồng chí chia sẻ rõ hơn về vấn đề này?

- Phòng PCMBN được giao nhiệm vụ tham mưu hướng dẫn, chỉ đạo về đối sách, nghiệp vụ trong đấu tranh với hoạt động của tội phạm MBN và trực tiếp tiến hành các hoạt động nghiệp vụ đấu tranh với tội phạm MBN. Với nhiệm vụ mới, con người mới nên khi mới thành lập không tránh khỏi những khó khăn, bỡ ngỡ. Tuy nhiên, được sự quan tâm, chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh và trực tiếp là Thường vụ, Đảng ủy Cục PCMT&TP đã chỉ đạo Chi bộ Phòng PCMBN xây dựng Nghị quyết chuyên đề để tập trung lãnh đạo củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và hiệu quả công tác PCMBN; đồng thời, phối hợp với các cơ quan trong nước, các tổ chức quốc tế trong công tác PCMBN, bước đầu đã đạt được những kết quả nổi bật.

Cụ thể, Phòng PCMBN làm tốt công tác tham mưu cho Bộ Quốc phòng phê duyệt nội dung Tiểu đề án 2, thuộc Đề án 2 “Đấu tranh phòng, chống tội phạm MBN khu vực biên giới, biển và hải đảo” đến năm 2020; báo cáo Ủy ban Tư pháp của Quốc hội kết quả thực hiện Luật PCMBN từ năm 2012 đến năm 2017; tham mưu lãnh đạo Bộ Tư lệnh BĐBP giao nhiệm vụ PCMBN cho lực lượng PCMT&TP của BĐBP các tỉnh, thành phố và các hải đoàn Biên phòng; tham mưu Ban chỉ đạo 1389/BTL sơ kết thực hiện Chương trình 130/CP giai đoạn I (2016 - 2018); kế hoạch triển khai công tác PCMBN, kế hoạch thực hiện Đề án “Hợp tác quốc tế về PCMBN” trong BĐBP và kế hoạch thực hiện đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm MBN năm 2018; xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn pháp luật, nghiệp vụ về PCMBN cho các đơn vị BĐBP...

Đặc biệt, Phòng PCMBN đã xây dựng 4 kế hoạch nghiệp vụ phối hợp với BĐBP các tỉnh Lào Cai, Sơn La, Điện Biên và Cà Mau điều tra, xác minh các đối tượng, đường dây MBN. Trong đó, lực lượng của Phòng PCMBN phối hợp đấu tranh thành công 1 chuyên án và 2 vụ án về MBN; phối hợp với Tổ chức Trẻ em Rồng Xanh giải cứu thành công 8 nạn nhân và 2 trẻ em là con nạn nhân đi cùng từ Trung Quốc về Việt Nam...

- Để nâng cao hiệu quả công tác PCMBN trong thời gian tới, Phòng PCMBN, Cục PCMT&TP BĐBP cần làm tốt công việc gì, thưa đồng chí?

- Thời gian tới, dự báo tình hình hoạt động của tội phạm MBN sẽ còn diễn biến phức tạp với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Để thực hiện có hiệu quả chương trình PCMBN, Phòng PCMBN làm tốt công tác tham mưu với Cục PCMT&TP BĐBP tham mưu với Bộ Tư lệnh chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các đơn vị Biên phòng thực hiện tốt các nội dung sau: Tiếp tục chỉ đạo các đơn vị quán triệt và thực hiện có hiệu quả nội dung Tiểu đề án 2 thuộc Đề án 2 và Đề án 5, Chương trình 130/CP; tham mưu cho Bộ Tư lệnh xây dựng và triển khai các kế hoạch PCMBN, kế hoạch phối hợp và hợp tác quốc tế trong các năm tiếp theo đạt hiệu quả; tham mưu chỉ đạo các đơn vị BĐBP đẩy mạnh công tác phối hợp tuyên truyền, tọa đàm, tập huấn về PCMBN sâu, rộng trong nhân dân, tập trung vào nhóm có nguy cơ cao bị mua bán; nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt công tác nghiệp vụ cơ bản, làm tốt công tác nắm tình hình địa bàn, quản lý đối tượng nghi vấn hoạt động MBN và nâng cao chất lượng công tác chuyên án, vụ án ở các đơn vị; tăng cường công tác phối hợp và hợp tác quốc tế trong PCMBN; giải cứu và tiếp nhận nạn nhân bị mua bán; phối hợp tổ chức tập huấn, tọa đàm nâng cao năng lực PCMBN tại các tỉnh trọng điểm.

- Xin cảm ơn đồng chí!

Trần Đức  (Thực hiện)