Theo thống kê, toàn tỉnh Lai Châu có khoảng 3.296 người nghiện ma túy, phân bố ở nhiều địa phương khác nhau. Trong đó các huyện như huyện Sìn Hồ, Mường Tè, Phong Thổ, Than Uyên là những địa phương có tỉ lệ người nghiện ma túy cao nhất. Người nghiện ma túy cao tạo ra những áp lực lớn trong phát triển kinh tế, xã hội và đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn. Trước thực trạng đó, tỉnh Lai Châu đã triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ người nghiện từ bỏ ma túy, hòa nhập cộng đồng. Trong đó, Trung tâm điều trị cai nghiện bắt buộc thuộc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội là một trong những địa chỉ hoạt động rất hiệu quả. Nơi đây thường xuyên có trên dưới 100 người nghiện ma túy được tổ chăm sóc, cai nghiện và hướng nghiệp.

Để công tác cai nghiện đạt kết quả tốt, trung tâm đã chia các đối tượng thành 3 nhóm: nhóm mới vào, nhóm ổn định, nhóm chuẩn bị rời trung tâm nhằm tư vấn, giáo dục và chữa trị sao cho có hiệu quả nhất, trong đó tập trung ở nhóm mới vào. Khi đối tượng mới vào, Trung tâm cho uống thuốc cắt cơn nghiện từ 3 đến 5 ngày. Sau đó chuyển sang giai đoạn phục hồi sức khoẻ bằng cách cho học viên nghỉ ngơi, đọc sách báo, xem tivi. Khi đã ổn định về mặt tâm lý và sức khoẻ thì cho học viên đi lao động. Để học viên quyết tâm từ bỏ ma túy, Trung tâm đã đặt công tác giáo dục, tuyên truyền làm thay đổi nhận thức, hành vi, lối sống lên hàng đầu. Qua khảo sát, kiểm tra sau khi điều trị tại Trung tâm tỷ lệ không sử dụng lại ma túy đạt trên 90%...

Ngoài hình thức cai nghiện tập trung bắt buốc, Lai Châu cũng đang triển khai, duy trì hình thức điều trị Methadol và được nhiều người hưởng ứng. Từ 2013 đến nay, toàn tỉnh Lai Châu đã xây dựng 8 cơ sở điều trị và 23 cơ sở cấp phát Methadol cho 2.040 người nghiện ma túy tham gia điều trị. Ngoài ra địa phương này cũng đang duy trì hình thức cai nghiện tại cộng đồng. Với hình thức cai này có nhiều điểm thuận lợi, giảm chi phí cho nhà nước và bản thân. Sau một thời gian điều trị, không có trường hợp biến chứng bất thường, giúp bệnh nhân cải thiện được sức khỏe, có công ăn việc làm, giảm gánh nặng cho gia đình.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Lai Châu cũng gặp nhiều khó khăn. Trong đó như việc đưa đối tượng nghiện từ các huyện, thành phố về Trung tâm điều trị cai nghiện bắt buộc. Nguyên nhân là do những vướng mắc về quy trình, thủ tục lập hồ sơ, thẩm định hồ sơ và quyết định đưa người vào cai nghiện bắt buộc. Cơ sở vật chất, trang thiết bị tại các trung tâm cai nghiện bắt buộc cũng xuống cấp trầm trọng nên việc thực hiện cắt cơn giải độc cho học viên mới tiếp nhận, công tác tổ chức quản lý, chăm lo đời sống, lao động sản xuất cho học viên còn nhiều khó khăn, hạn chế…

Bên cạnh những khó khăn cho công tác cai nghiện bắt buộc thì công tác cai nghiện tại cộng đồng cũng có những hạn chế như hình thức cai nghiện tại gia đình và cộng đồng hiệu quả còn thấp, tỷ lệ tái nghiện cao. Nguyên nhân là do thời gian cai nghiện ngắn, không có địa điểm cai, công tác quản lý, giảm sát, giúp đỡ người sau cai tại gia đình và cộng đồng còn hạn chế. Công tác tạo việc làm và tăng thêm thu nhập cho người sau cai nghiện rất khó khăn; các xã phường, thị trấn chưa thành lập các câu lạc bộ, nhóm tự quản, các tổ làm kinh tế để giúp đỡ các học viên sau cai khi tái nhập cộng đồng.

Mặc dù, 100% số đối tượng sau cai nghiện tại Trung tâm điều trị cai nghiện bắt buộc được tư vấn các biện pháp phòng chống tái nghiện sau cai, khi trở về gia đình, cộng đồng, đa số vẫn bị kỳ thị. Điều này dẫn đến sớm nảy sinh tiêu cực, nhớ đến bạn nghiện, nhớ đến sử dụng ma túy và không có việc làm ổn định, không được học nghề, đã làm cho tỷ lệ tái nghiện sau cai sớm hơn, cao hơn, 6 tháng đến một năm sau cai đã có người tái nghiện.

V.L