Tạo “sân chơi” tinh thần lành mạnh 

Với đồng bào các dân tộc Tày - dân tộc chiếm đa số trên địa bàn huyện miền núi Bình Liêu, hát then là loại hình văn hóa truyền thống lâu đời được đồng bào các dân tộc yêu thích. Người Tày coi hát then như món ăn tinh thần không thể thiếu trong các dịp lễ, tết, cúng cơm mới, cúng cầu an, mừng thọ người già... Do đó, ở Bình Liêu có rất nhiều CLB, các đội văn nghệ hát then hoạt động sôi nổi.

CLB hát then xã Hoành Mô được thành lập năm 2012. CLB có hơn 20 hội viên, thuộc mọi lứa tuổi do ông Trần Sìu Thu làm Chủ nhiệm. CLB hoạt động không có kinh phí, các hội viên đều tự nguyện đóng góp. Dù làm nhiều ngành nghề khác nhau, bận rộn với công việc, gia đình, nương rẫy, nhưng các chị em đều nhiệt tình tham gia sinh hoạt tại CLB vào cuối tuần.

Từ khi thành lập đến nay, CLB đã tổ chức được các lớp bồi dưỡng về đàn tính và hát then cho nhiều người đam mê ca hát ở xã. Chị Lèo Thị Lường, thành viên CLB hát then xã Hoành Mô, cho biết: “Tôi cũng như nhiều chị em có giọng mà chưa biết hát then, hoặc có người không biết hát then, nhưng vì đam mê nên đã xin tham gia CLB. Dưới sự dạy bảo, hướng dẫn tận tình của các chú, các cô nghệ nhân, chúng tôi được dạy từ cách luyến láy, cách đánh đàn tính, dần dần, tôi và các hội viên đã biết hát then và đánh đàn tính thành thạo".

CLB hát then xã Hoành Mô không chỉ sưu tầm các làn điệu then, mà còn lập ra một tổ sáng tác các bài then lời mới. Những bài then mới với nội dung chủ yếu ca ngợi Đảng, quê hương đất nước, phong cảnh, con người Bình Liêu... luôn được các hội viên tích cực tham gia sáng tác. Già làng Trần Sìu Thu cho biết: “Tôi gắn bó với hát then từ khi còn rất trẻ, do thừa hưởng, tiếp nối nghệ thuật hát then của cha mẹ truyền lại. Tôi luôn trăn trở: Nếu không truyền dạy lại nghệ thuật hát then cho lớp trẻ thì tinh hoa truyền thống của dân tộc sẽ bị mai một. Vì thế, CLB hát then xã Hoành Mô được thành lập với mục đích bảo tồn các làn điệu then, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, khơi dậy những nét đẹp truyền thống cho thế hệ trẻ”.

Bên cạnh đó, CLB hát then xã Hoành Mô còn tích cực tham gia biểu diễn trong các ngày lễ, các dịp lễ hội tại các thôn, bản, của xã; các hoạt động giao lưu văn nghệ với các đơn vị, cơ quan, đoàn thể trong xã Hoành Mô. Những hoạt động đó của CLB hát then xã Hoành Mô đã góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân, phục vụ các sự kiện quan trọng của địa phương.

Gắn hát then với công tác bảo vệ biên giới

Không chỉ thường xuyên biểu diễn trong địa bàn huyện Bình Liêu, CLB hát then xã Hoành Mô còn mang hát then, đàn tính sang giới thiệu ở bên kia biên giới khi tổ chức giao lưu với CLB văn nghệ Đồng Tông (thành phố Phòng Thành Cảng, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc). Đó cũng là một trong những đóng góp của CLB trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương tạo nên sự thân tình, cởi mở, góp phần gắn chặt tình đoàn kết, hữu nghị giữa hai nước Việt-Trung.

Chủ nhiệm Câu lạc bộ Trần Sìu Thu còn kiêm cả vai trò Chủ tịch Hội Người cao tuổi của xã. Ông cũng là tấm gương điển hình, tiêu biểu trong phong trào toàn dân giữ gìn an ninh trật tự nơi biên giới. Già làng Thu luôn tích cực vận động đồng bào dân tộc thực hiện nếp sống văn minh, giữ gìn thuần phong mỹ tục, cùng BĐBP tuần tra bảo vệ mốc giới...

Già tâm sự: “Trong vai trò Chủ tịch Hội Người cao tuổi, tôi phải thường xuyên phối hợp với các lực lượng khác như BĐBP để vận động bà con dân bản chấp hành nghiêm chính sách của Đảng và Nhà nước, quy chế khu vực biên giới, tự quản đường biên, mốc giới. Không có cách tuyên truyền, vận động nào đến với dân bản nhanh bằng việc lồng ghép các nội dung tuyên truyền vào nội dung ca ngợi quê hương đất nước, bản làng đổi mới, đời sống yên bình... qua những câu hát then”. 

Từ ý thức đó, già làng Trần Sìu Thu đã hướng cho các thành viên trong CLB luôn tự nhủ phải sưu tầm các làn điệu then cổ, biết thật nhiều các làn điệu then lời mới để hát cho bà con nghe, để bà con thấu hiểu. Với chương trình xây dựng nông thôn mới của huyện Bình Liêu, CLB hát then xã Hoành Mô cũng tích cực tham gia cổ vũ bằng những bài có nội dung ca ngợi công cuộc xây dựng nông thôn mới của đồng bào các dân tộc.

Bởi thế, các hội viên đã phối hợp với Phòng Văn hóa-Thể thao huyện Bình Liêu đến tận các thôn, bản biểu diễn để qua đó tuyên truyền về phong trào xây dựng nông thôn mới. Có thể kể ra một số bài then về quê hương tươi đẹp được CLB sưu tầm và biểu diễn như: Xuân về gặp nhau, Mùa xuân tình yêu, Về thăm phong cảnh Hoành Mô...

Với lòng đam mê, sự trân trọng với điệu then, đàn tính của quê hương, già làng Thu và các hội viên CLB hát then xã Hoành Mô đang từng ngày gìn giữ, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống quý giá của quê hương, để điệu then vang mãi nơi biên giới.

Thanh Thuận