Hai trọng tâm

Chuỗi hội nghị cấp cao ASEAN diễn ra trong tuần này gồm Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38 và 39; Hội nghị Cấp cao liên quan giữa ASEAN với các Đối tác gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Australia, Nga; Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 và Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) đều theo hình thức trực tuyến dưới sự chủ trì của Brunei – Chủ tịch luân phiên ASEAN 2021. Trọng tâm của các hội nghị gồm: Xây dựng Cộng đồng ASEAN; kiểm soát đại dịch Covid-19, song song thúc đẩy phục hồi bền vững; Củng cố và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong quan hệ với các Đối tác; Ứng xử của ASEAN trước các thách thức an ninh khu vực.

Tham dự và phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra 2 điểm nhấn mạnh quan trọng. Trước hết, trong 2 năm qua, dù rất hy vọng loại trừ hoàn toàn Covid-19, song, đến nay, ASEAN cần phải thay đổi về nhận thức, buộc phải thích ứng, linh hoạt, an toàn linh hoạt, an toàn trong trạng thái bình thường mới, cùng đoàn kết hơn nữa để chung tay chống dịch.

Tình hình biến đổi nhanh, khó lường đòi hỏi phải điều chỉnh cách tiếp cận để quản lý sự thay đổi. Do đó, đã đến lúc ASEAN cần chuyển hướng sang chiến lược mới với cách tiếp cận toàn dân để thích ứng an toàn, ứng phó linh hoạt, kiểm soát hiệu quả đại dịch Covid-19, song song với đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. “Để thực hiện hiệu quả, chúng ta cần nâng cao hiệu quả các cơ chế phối hợp, nâng cao năng lực hệ thống y tế, chủ động về vaccine, thuốc điều trị và đề cao ý thức của nhân dân” - Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Về điểm quan trọng thứ 2, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, bên cạnh việc giữ vững thành quả đã đạt được, đẩy mạnh đà liên kết khu vực, xây dựng cộng đồng, ASEAN cần định vị chỗ đứng mới trong tương quan các mối quan hệ kinh tế - chính trị đang tái định hình của thế giới. Cộng đồng ASEAN cần củng cố vai trò là hạt nhân của các tiến trình đối thoại, hợp tác và liên kết kinh tế đa phương, đa tầng ở khu vực. Để tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, nâng cao sức hấp dẫn của thị trường ASEAN và đẩy mạnh quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch, một số lợi thế cạnh tranh trước đây của ASEAN như nguồn nhân lực dồi dào, chi phí sản xuất thấp... sẽ cần được bồi đắp bằng các yếu tố mới như chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, công nghệ xanh, năng lượng tái tạo, nhân lực chất lượng cao...

Để khắc phục hiệu quả những tồn tại hạn chế hiện hữu, Thủ tướng Phạm Minh Chính ủng hộ thông qua và triển khai sáng kiến về Đề cao Chủ nghĩa đa phương, Chiến lược tổng thể về Cách mạng công nghiệp 4.0, sáng kiến Lá chắn ASEAN và Tuyên bố của ASEAN gửi đến Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (COP) lần thứ 26.

Đáng chú ý tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 39, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, mong muốn cao nhất của các nước ASEAN là có một môi trường khu vực hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác để tập trung chống dịch, phục hồi và tiếp tục phát triển phồn vinh, thịnh vượng. Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN cần ưu tiên trao đổi, thống nhất về nhận thức và hành động đối với vai trò trung tâm và uy tín của ASEAN trước những thách thức trong giai đoạn khó khăn hiện nay.

Đề cao những giá trị ASEAN

Với chủ đề “Chúng ta quan tâm, chúng ta sẵn sàng, chúng ta thịnh vượng”, các hội nghị ASEAN đã tập trung thảo luận một số vấn đề ưu tiên của Khối. Đặc biệt là tăng cường hơn nữa khả năng của Cộng đồng ASEAN hướng tới phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, củng cố sự sẵn sàng của ASEAN trong việc giải quyết những thách thức chung, nắm bắt cơ hội mới để theo đuổi sự thịnh vượng chung; đồng thời duy trì hợp tác để đạt được những mục tiêu dài hạn của khu vực.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38, vấn đề ứng phó với Covid-19 và thúc đẩy phục hồi tiếp tục là ưu tiên. Các nước nhất trí giải pháp cấp bách là nỗ lực triển khai tiêm chủng toàn dân, tăng cường hệ thống y tế công cộng, đẩy mạnh phục hồi kinh tế. Đồng thời tiếp tục nâng cao năng lực tự cường, tự chủ vaccine, đảm bảo sự tiếp cận đầy đủ và đồng đều cho người dân.

Hội nghị ghi nhận những tiến triển đạt được trong triển khai các sáng kiến ứng phó dịch Covid-19, bao gồm kế hoạch sử dụng 10,5 triệu USD từ Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 để mua vaccine cho các nước thành viên, đồng thời phấn đấu có lô vaccine đầu tiên trong Quý IV năm nay hoặc Quý I năm tới. Hội nghị cũng ghi nhận tiến triển tích cực trong triển khai Khung phục hồi tổng thể ASEAN, đồng thời nhấn mạnh cần tiếp tục thúc đẩy triển khai các sáng kiến, đồng thời chú trọng tận dụng đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số làm đòn bẩy phục hồi.

Lãnh đạo các nước đã nhất trí thông qua Khung thỏa thuận Hành lang đi lại ASEAN (ATCAF) nhằm tạo thuận lợi cho di chuyển thiết yếu trong khu vực, đồng thời tích cực xem xét khả năng công nhận lẫn nhau và áp dụng giấy chứng nhận tiêm vaccine điện tử cho người dân. Các nước đề nghị cần sớm đưa Kho dự phòng vật tư y tế ASEAN và Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED) đi vào vận hành hiệu quả, đáp ứng các tình huống khẩn cấp trong tương lai.

Lãnh đạo các nước nhấn mạnh, ASEAN cần tích cực triển khai các nỗ lực nhằm khôi phục chuỗi cung ứng và dịch vụ bị gián đoạn, gỡ bỏ các rào cản thương mại và dành quan tâm đến các ngành nghề bị ảnh hưởng nhiều như du lịch. Việc sớm phê duyệt Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) sẽ góp phần tích cực vào nỗ lực từng bước phục hồi tổng thể và bền vững tại khu vực.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 39, lãnh đạo các nước đánh giá cao những tiến bộ trong quan hệ đối ngoại của ASEAN, đóng góp tích cực và hiệu quả cho phát triển chung. Các nước ASEAN cũng nhấn mạnh cần tiếp tục tăng cường, làm sâu sắc các mối quan hệ đối tác của ASEAN, khuyến khích các đối tác hỗ trợ, đóng góp quan trọng, thiết thực cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và phối hợp nỗ lực chung giải quyết các thách thức đang nổi lên, nhất ứng phó đại dịch Covid-19, phục hồi tổng thể và bền vững.

Sau khoảng thời gian dài “gồng mình” ứng phó với đầy rẫy khó khăn, thách thức mà đại dịch Covid-19 và những diễn biến phức tạp do tình hình quốc tế gây ra, ASEAN vẫn là một trong những tổ chức khu vực được quan tâm nhất thế giới nhờ những thành công nổi bật đã đạt được. Kết quả từ các hội nghị ASEAN vừa qua tiếp tục tạo ra nhiều kỳ vọng cho khu vực sẽ vững vàng hơn nữa để nhanh chóng vượt qua thách thức hiện hữu, củng cố vững chắc hơn cho niềm tin về một tương lai tươi sáng của khu vực.

Thanh Trúc