Ngư dân "biến mất"

Sáng 3-9, chiếc tàu cá BĐ 97003 TS do ngư dân Đỗ Văn Đông làm Thuyền trưởng cập bến Tam Quan, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định. Trên khuôn mặt của 13 ngư dân hiện lên nét buồn. Tàu xuất hành đi biển 14 người, nhưng trở về chỉ có 13. Các ngư dân vào Trạm Kiểm soát BP của Đồn BP Tam Quan Nam để báo cáo, tường thuật lại sự việc xảy ra.

Ngư dân Lê Văn Phương cho biết, tàu hành nghề đánh lưới ở vùng biển Trường Sa. Thời tiết trên biển rất tốt, mặt biển êm như trên sông. Ban đêm anh em đánh lưới cho đến gần sáng hôm sau thì tranh thủ ăn sáng rồi ngủ bù đến khoảng 14 giờ mới dậy. Lúc khoảng 10 giờ, ngày 28-8, ngư dân Mai Xuân Tường choàng tỉnh dậy và thấy thiếu mất một người. Đó là ngư dân Phạm Minh Hải, sinh năm 1978. Anh Tường hô hoán các ngư dân bổ đi tìm và cho tàu chạy tìm kiếm, nhưng không phát hiện thấy dấu vết gì trên mặt biển.

Phạm Minh Hải ở thôn Xuân Vinh, xã Hoài Mỹ biến mất tại khu vực tọa độ 11o49' vĩ Bắc - 113o15' kinh Đông. Quen với cảnh sống trên tàu, các ngư dân đều nhận định, trong lúc anh em ngủ thì mọi người lần lượt ra ngồi phía sau đuôi tàu để đi vệ sinh. Ngồi trong tư thế chới với, vắt vẻo, không có điểm tựa, tay chỉ nắm một sợi dây nhỏ, trong khi lại buồn ngủ nên rơi xuống biển.

Cũng trong tháng 8, các đài duyên hải ven biển đã nhận được rất nhiều tin ngư dân mất tích do rơi xuống biển. Đó là vào ngày 17-8, ngư dân Lê Văn Trường, 30 tuổi, quê ở An Biên, tỉnh Kiên Giang đã rơi xuống vùng biển Cà Mau mất tích. Anh Trường đi trên tàu cá CM 91411TS do ngư dân Tô Quốc Danh ở thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau làm Thuyền trưởng.

Trước đó, vào ngày 10-8, ngư dân Võ Văn Dũng, SN 2001, trú tại xã Long Hải, huyện Phú Quý, tỉnh Bình Thuận cũng bị rơi xuống biển mất tích. Anh Dũng đi trên tàu cá BTh 97597 TS, do ngư dân Phạm Văn Anh làm Thuyền trưởng. Cách đó một tháng cũng có 1 ngư dân là Trần Tuấn Đạt, quê ở tỉnh Bình Thuận bị rơi xuống biển mất tích. Tỉnh Bình Định có ngư dân Nguyễn Văn Ót đi trên tàu cá BĐ 97785TS và bị rơi xuống biển mất tích vào ngày 14-5...

Có thể thấy, thời gian qua, ở các tỉnh ven biển, số vụ ngư dân mất tích liên tục xảy ra khiến nhiều chủ tàu điêu đứng.

Đánh đu mạng sống giữa biển khơi

Những lần đi tác nghiệp trên tàu cá, tôi không thể quên hình ảnh những ngư dân tội nghiệp làm xiếc và đánh đu sinh mạng của mình mỗi khi đi vệ sinh. Tàu cá không thiết kế nhà vệ sinh nên ngư dân phải ngồi trên thành tàu. Thông thường, một số ngư dân tranh thủ lúc các ngư dân đã ngủ trưa để lần lượt ra thành tàu và ngồi vắt vẻo để đi vệ sinh. Bên cạnh đó, một số ngư dân khác tranh thủ đi vệ sinh vào lúc ban đêm, giữa 2 phiên đánh lưới. Ngồi trong tư thế không có điểm tựa, ngư dân có thể bất thần bị rơi xuống nước bất cứ lúc nào. Còn lúc biển động thì sự nguy hiểm này càng tăng lên gấp bội.

Ngư dân Nguyễn Văn Phương ở tỉnh Bình Định cho biết, mỗi khi đi biển thì bà mẹ lại dặn con trai là đi vệ sinh thì phải gọi thêm một người nữa ra đứng coi chừng. Không nên ra be tàu mà đi một mình là chết mất xác. Còn anh Tường mỗi khi đi biển thì vợ đều nhắc "anh coi chừng đi vệ sinh là dễ rớt xuống nước lắm đó, khi đi tiểu đừng có đu trên thành tàu rất nguy hiểm...".

Ngư dân Nguyễn Long ở huyện Bình Sơn, thành phố Quảng Ngãi cho biết, hồi trước vào phía Nam đi bạn, mỗi lần đi vệ sinh là sợ. Vì chiếc tàu đã cũ kỹ, be tàu thủng nhiều lỗ. Có hôm ngồi nắm tay vào thành tàu để đi vệ sinh thì miếng gỗ mục kéo cả đinh rơi ra. Rất may là anh Long đã gượng lại được và dùng một chân đạp mạnh vô một miếng gỗ chắn ngang để lấy lại thăng bằng.

Anh Long cho biết, mỗi chuyến đi biển kéo dài cả tháng trời, tính ra thì ngư dân nào cũng có lúc gặp nguy hiểm bởi đi vệ sinh. Bên cạnh đó, ngư dân rớt xuống biển là do một số tàu làm lưới có lối đi bên rất hẹp ở hai bên cạnh ca-bin. Thiết kế tàu thì cũng không bố trí mấu bám nên ngư dân rất dễ chới với mất đà. Tuy nhiên, rơi ở khu vực này thì dễ được phát hiện và cứu hộ kịp thời.

Các ngư dân cho biết, cứ thỉnh thoảng lên Icom lại nghe chuyện buồn, vì các tàu cá khác thông báo tìm giúp ngư dân mất tích. Nhưng cả trăm vụ ngư dân rơi xuống nước thì chỉ có 1-2 ngư dân may mắn được cứu sống. Còn lại, đa phần ngư dân đều bị nước biển cuốn trôi.

Có nhà vệ sinh nhưng đập đi

Trước đây, ngư dân thường đóng tàu cá có chiều dài 17m. Hiện nay, tàu cá ngư dân đã đóng có chiều dài lên đến 27m. Anh Nguyễn Tấn Trung, thợ đóng tàu ở xã Nghĩa An, thành phố Quảng Ngãi cho biết, với kích thước hiện nay, ngư dân hoàn toàn có thể thiết kế nhà vệ sinh trên tàu, tuy nhiên có rất ít tàu thêm hạng mục này. Tàu cá QNg 98723TS của ngư dân Nguyễn Sáu ở Sa Huỳnh, Quảng Ngãi đóng theo Nghị định 67 có trang bị nhà vệ sinh nên rất thuận lợi cho ngư dân trong sinh hoạt. Thế nhưng, một số chủ tàu vẫn chưa chịu đóng toa lét.

Ngư dân Nguyễn Hồ ở xã Tam Quan Bắc cho biết một nghịch lý: "Có nhà vệ sinh thì an toàn, nhưng mà tàu vô bến, ngư dân ở tàu không có nhà vệ sinh cứ chạy qua đi nhờ. Rồi có thuyền trưởng nói có nhà vệ sinh là xui. Một số tàu ngư dân mua từ các tỉnh phía Nam về có trang bị nhà vệ sinh rồi xài được vài tháng, chủ tàu quyết định đập bỏ. Ngư dân bất mãn nhưng không làm được gì, vì đó là tài sản của chủ tàu".

Sau mỗi đợt đi biển, các ngư dân lại ngồi xâu chuỗi các vụ tai nạn đáng tiếc xảy ra và nhận thấy, số vụ ngư dân rơi xuống biển mất tích ngày càng tăng. Ông Biện Ngọc Quyết, Bí thư Đảng ủy xã Hoài Mỹ, huyện Hoài Nhơn cho biết, riêng ở địa phương năm nào cũng có người bị rớt xuống biển chết, có năm lên tới vài người.

Lê Văn Chương