Theo Liên hợp quốc, với cột mốc dân số 8 tỷ, loài người đang nắm giữ chìa khóa giải phóng những tiềm năng không giới hạn để cùng giải quyết các thách thức và những vấn đề toàn cầu đang cản trở nhân loại. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres khẳng định, dấu mốc 8 tỷ là minh chứng rõ nét cho sự đột phá về khoa học công nghệ, cải tiến về dinh dưỡng, y tế cộng đồng và vệ sinh môi trường. Tiến bộ của khoa học công nghệ và sự phát triển của y học làm gia tăng tuổi thọ, giảm tỷ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ sơ sinh... Mặt khác, mức sống cao hơn, chất lượng cuộc sống tốt hơn giúp nhiều quốc gia duy trì được quy mô dân số hợp lý.

Theo Quỹ Dân số thế giới (UNFPA) của Liên hợp quốc, quy mô dân số lớn đồng nghĩa với quy mô nguồn nhân lực lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân công lao động xã hội, tạo ra lực lượng lao động đông đảo, đủ mạnh để thúc đẩy các ngành kinh tế - xã hội phát triển, để mỗi quốc gia thực hiện các mục tiêu xây dựng và bảo vệ đất nước.

Giám đốc điều hành UNFPA Natalia Kanem bày tỏ, cột mốc 8 tỷ người mang nhiều ý nghĩa to lớn về sự thành công của nhân loại. Có thể thấy, tỷ lệ người được giáo dục và sống lành mạnh nhiều hơn bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử. Thế giới cũng đã đạt những bước tiến lớn trong nỗ lực giảm nghèo và những tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Tuy nhiên, trên bình diện quốc tế, các nhà nghiên cứu nhân khẩu học nhận định, dân số 8 tỷ người tạo áp lực đáng kể đối với môi trường, hệ sinh thái, kéo theo nhiều thách thức. Bối cảnh toàn cầu hiện tại vẫn đang chịu ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, các cuộc xung đột, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường đe dọa các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu và tạo ra những cuộc khủng hoảng mới về lương thực, năng lượng, tài chính. Những cuộc khủng hoảng này rất có thể sẽ trở nên trầm trọng hơn trong thời gian tới.

Xét ở góc độ từng quốc gia, ở nhiều nơi, dân số tăng sẽ tạo áp lực đối với hệ thống cơ sở hạ tầng, phúc lợi và dịch vụ xã hội thiết yếu như y tế, giáo dục, tạo việc làm, chưa kể ngày càng có nhiều quốc gia phải đối mặt với tình trạng già hóa dân số và bất bình đẳng xã hội, phân hóa giàu - nghèo gia tăng...

Một chủ đề thu hút sự quan tâm từ giới chuyên môn nhất thời điểm này là làm sao để khai thác và phát huy tiềm năng, sức mạnh của 8 tỷ người. Theo giới chuyên gia quốc tế, các quốc gia nói riêng và thế giới nói chung cần phải chú trọng tận dụng cơ hội “dân số vàng” - dân số có khả năng lao động chiếm tỷ lệ cao.

Việc dân số thế giới đạt mốc 8 tỷ người là cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển bền vững, bởi nguồn lao động dồi dào sẽ là cơ sở để nâng cao chất lượng dân số và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, những yếu tố quyết định sự phát triển bền vững.

Nhiều năm trở lại đây, các nước châu Á tận dụng hiệu quả dân số vàng để tạo nên những kỳ tích trong phát triển kinh tế như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc. Giới phân tích cho hay, cơ hội dân số vàng có thể đóng góp khoảng 1/3 vào tăng trưởng của quốc gia. Tại Trung Quốc, cơ hội về dân số vàng đã mang lại 15% tăng trưởng kinh tế trong hơn 20 năm qua.

Việt Nam cũng đang trong giai đoạn cơ cấu dân số vàng với gần 70% dân số trong độ tuổi lao động (khoảng 65 triệu người). Theo ước tính, đến giai đoạn 2034-2039, con số này sẽ lên đến cực đại, với khoảng 72 triệu người. Các nhà phân tích khẳng định, đây là dư lợi lớn của dân số vàng và sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế rất mạnh mẽ.

Thanh Trúc