Vào một ngày đầu năm 2000, chúng tôi được cơ quan phân công nhiệm vụ đến báo cáo, xin ý kiến Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại nhà riêng của Đại tướng về Ngày truyền thống của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam. Lúc đó, Đại tá Nguyễn Văn Huyên, Phụ trách Văn phòng Đại tướng niềm nở đón chúng tôi vào phòng khách. Ngắm nhìn các hiện vật lưu niệm, nhất là những bài thơ, tranh, tượng về Đại tướng mà các cựu chiến binh, địa phương, đơn vị Quân đội, nhân dân và khách quốc tế tặng Đại tướng được bài trí, sắp đặt ngay ngắn và treo trên các bức tường mới thấy tấm lòng kính trọng, quý mến Đại tướng của người dân và bạn bè quốc tế nói chung, các cựu chiến binh và cán bộ, chiến sĩ quân đội nói riêng dành cho Người như thế nào. 

Mấy phút sau, Đại tướng với nụ cười đôn hậu trong bộ quân phục từ nhà bước ra. Đại tướng bắt tay từng người và mời chúng tôi ngồi. Đại tá Nguyễn Nhật Kỷ, lúc đó giữ cương vị Phó Cục trưởng Cục Chính trị, Tổng cục Chính trị đứng dậy báo cáo với Đại tướng về chủ trương của Đảng ủy cơ quan và Thủ trưởng Tổng cục Chính trị về việc xác định Ngày truyền thống Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam để xin ý kiến Đại tướng. Điều mà đến nay, chúng tôi vẫn nhớ như một kỷ niệm không quên, đó là, Đại tướng nghe báo cáo xong, ông không trả lời ngay vào việc xác định ngày truyền thống. Với giọng trầm ấm, Đại tướng ân cần kể lại những ngày đầu thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân và hoạt động công tác chính trị trong đội, chuẩn bị cho trận chiến đấu đầu tiên Phai Khắt, Nà Ngần giành thắng lợi, làm tiền đề để phát triển hoạt động công tác Đảng - công tác chính trị sau này. Đại tướng xúc động nhắc lại Chỉ thị của Bác Hồ giao cho Đại tướng lúc thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân: “Tên: Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự...”. 

Đại tướng kể: “Đội trưởng là đồng chí Hoàng Sâm, Chính trị viên, Bí thư Chi bộ là đồng chí Xích Thắng. Khi thành lập Ban Chính trị, anh Lâm Cẩm Như làm Trưởng ban”. Để có tài liệu giáo dục chính trị cho đội viên, Đại tướng cho biết: “Tôi viết bài “Công tác chính trị trong Quân đội cách mạng”, còn anh Đồng (Thủ tướng Phạm Văn Đồng) viết bài “Anh Chính trị viên trong Quân đội”. Ban Chính trị tuy ít người, nhưng đã làm tốt công tác chính trị tư tưởng động viên bộ đội”... Nghe Đại tướng kể, chúng tôi mới nhận thức sâu sắc về hoạt động công tác chính trị những ngày đầu của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân và là cơ sở xác định Ngày truyền thống Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam. 

Trở lại với nội dung xin ý kiến Đại tướng về xác định ngày truyền thống, dừng lại ít phút suy ngẫm, Đại tướng nói: “Nặng về lấy ngày đầu (22-12-1944), nhẹ về những ngày tiếp theo là Ngày truyền thống của Tổng cục Chính trị... Tuy có trùng với Ngày thành lập QĐND Việt Nam, nhưng đó là một vinh dự”. 

Sau khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho ý kiến, chúng tôi về báo cáo Thủ trưởng Tổng cục Chính trị. Thượng tướng Phạm Thanh Ngân lúc đó là Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị chỉ đạo trực tiếp Cục Chính trị tổng hợp các ý kiến để trình Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu. Tổng Bí thư đã ghi vào tờ trình: “Tôi đồng ý lấy ngày 22-12-1944 là Ngày truyền thống như những phân tích của anh Văn, anh Mân, anh Quyết... Vì sau một tuần thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Ban Chính trị được thành lập, đó chính là tiền thân của Tổng cục Chính trị sau này - thực chất có quân đội là đã có công tác Đảng - công tác chính trị”.

Như vậy, ngày 22-12-1944, Ngày thành lập QĐND Việt Nam cũng là Ngày truyền thống của Tổng cục Chính trị. Quyết định lấy ngày 22-12-1944 là Ngày truyền thống của Tổng cục Chính trị được các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ, nhân viên cơ quan Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam nói riêng, cũng như cơ quan chính trị, cán bộ chính trị và cán bộ, chiến sĩ toàn quân nói chung đón nhận với niềm phấn khởi, tự hào.

Trong những ngày toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta sôi nổi kỷ niệm 30 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, 75 năm Ngày thành lập QĐND Việt Nam, sâu thẳm trong lòng chúng tôi cũng như các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân và đồng bào cả nước lại bâng khuâng, xúc động nhớ đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp - vị tướng huyền thoại của nhân loại, vị tướng của hòa bình, Đại tướng của nhân dân.

Phan Thao - Quý Hoàng