Hợp tác thực chất

Hội nghị đã đánh giá lại những bước phát triển trong hợp tác năm 2019 và thảo luận phương hướng hợp tác thời gian tới. Năm 2019, các nước tham dự hội nghị đã đạt được nhiều kết quả trong lĩnh vực ưu tiên như: Tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Tài nguyên nước MLC lần thứ nhất; ký kết Bản ghi nhớ hợp tác giữa Trung tâm hợp tác nguồn nước MLC với Ban Thư ký Ủy hội sông Mekong (MRC); thành lập Trung tâm hợp tác nông nghiệp MLC; triển khai các hoạt động hợp tác chuyên ngành, giao lưu nhân dân như Tuần lễ MLC lần thứ hai, các diễn đàn hợp tác về kết nối, năng lực sản xuất, nông nghiệp, môi trường.

Bộ trưởng các nước tham dự hội nghị nhất trí, trong thời gian tới, sẽ tiếp tục thúc đẩy Kế hoạch hành động MLC giai đoạn 2018-2022, trong đó, các nước sẽ đẩy nhanh xây dựng và thực hiện kế hoạch hành động về kết nối khu vực, năng lực sản xuất, nguồn nước, thương mại, nông nghiệp; tăng cường hợp tác ứng phó thiên tai, dịch bệnh, tội phạm xuyên biên giới; thúc đẩy giao lưu, đối thoại giữa các chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý cửa khẩu biên giới; và nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ đặc biệt MLC.

Bên cạnh đó, hội nghị cũng thống nhất sẽ hỗ trợ thúc đẩy sự hợp tác giữa MLC với các cơ chế liên khu vực như Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Hợp tác tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS), Ủy hội sông Mekong (MRC) và Chiến lược hợp tác kinh tế 3 dòng sông Ayeyawadi - Chao Phraya - Mekong (ACMECS).

Hội nghị cũng đã thảo luận về các vấn đề thiết yếu đối với người dân khu vực Mekong như nguồn nước và dịch bệnh. Theo đó, về hợp tác nguồn nước, các Bộ trưởng nhất trí tăng cường chia sẻ thông tin số liệu thủy văn, đẩy mạnh hợp tác trong xử lý các tình huống khẩn cấp như lũ lụt, hạn hán và các thảm họa khác, nâng cao năng lực quản lý nguồn nước, nhằm bảo đảm việc sử dụng bền vững và hợp lý các nguồn nước. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, các Bộ trưởng bày tỏ quan tâm trước tác động tiêu cực do Covid-19 gây ra, đồng thời nhấn mạnh, các nước cần tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin, phòng chống và ngăn ngừa hiệu quả sự lây lan của dịch bệnh, duy trì giao lưu thương mại và phát triển kinh tế.

Kết thúc hội nghị, các đại biểu đã đưa ra thông cáo báo chí chung và khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để tổ chức thành công Hội nghị cấp cao MLC lần thứ 3 tại Lào trong năm 2020.

Nền tảng bền vững

Hợp tác Mekong-Lan Thương là cơ chế hợp tác giữa 6 quốc gia ven sông Mekong gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam và Trung Quốc. Đoạn thượng nguồn trên lãnh thổ Trung Quốc được nước này gọi là sông Lan Thương. Việc cơ chế hợp tác MLC ra đời đã cho thấy, 6 nước ven sông Mekong thể hiện cam kết cùng hợp tác vì hòa bình, ổn định và phát triển bền vững của tiểu vùng Mekong và khu vực. 

Cơ chế hợp tác MLC sẽ giúp tăng cường thúc đẩy tạo dựng cộng đồng có trách nhiệm và vì lợi ích chung của tiểu vùng Mekong. Bên cạnh đó, MLC có những mục tiêu trên các lĩnh vực về phát triển bền vững, hòa bình ổn định; đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân như giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách, phát triển kinh tế khu vực; thúc đẩy quan hệ hữu nghị, láng giềng giữa nhân dân khu vực tiểu vùng Mekong. Cơ chế MLC có những nguyên tắc chung về bình đẳng, tham vấn, tự nguyện, cùng chia sẻ lợi ích trên cơ sở tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.  

Tương tự như Cộng đồng ASEAN, MLC hoạt động hướng tới 3 trụ cột chính về chính trị và an ninh; hợp tác kinh tế và phát triển bền vững; hợp tác văn hóa, xã hội và giao lưu nhân dân. Cùng với đó, trọng tâm ưu tiên của MLC gồm: Hợp tác về quản lý nguồn nước Mekong-Lan Thương; tăng cường kết nối giữa 6 nước; hợp tác phát triển năng lực sản xuất; hợp tác kinh tế xuyên biên giới; hợp tác nông nghiệp và giảm nghèo.
Điểm nhấn Việt Nam

Ngay từ khi cơ chế MLC ra đời, Việt Nam đã tham gia tích cực, đóng góp nhiều sáng kiến trong các hội nghị. Ngoài hội nghị chính, đại biểu Việt Nam luôn có mặt tại các cuộc họp nhóm công tác, tổng hợp và theo sát các chương trình, dự án hợp tác trong khuôn khổ hợp tác tiểu vùng. Đối với Việt Nam, sự tham gia trong MLC rất có ý nghĩa vì cơ chế phù hợp với lợi ích của nước ta cũng như lợi ích của các nước tiểu vùng. 

Tham gia Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao hợp tác Mekong-Lan Thương lần thứ 5 tại Lào, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã thảo luận nhiều vấn đề nhằm đưa cơ chế hợp tác Mekong-Lan Thương ngày càng hiệu quả. Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởngBộ Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định, trong bối cảnh hiện nay, hợp tác trong MLC cần tập trung sức bền của nền kinh tế bằng các nguồn lực tại các nước thành viên. Trong đó, về lĩnh vực nông nghiệp, các nước cần nâng cao năng lực công nghệ và đầu ra cho các sản phẩm. Đối với tình hình hạn hán tại lưu vực sông Mekong, các nước thành viên cần tiếp tục hành động để đảm bảo sự phát triển bền vững của dòng sông. Cụ thể, các biện pháp trước mắt cần được triển khai để cải thiện tình hình hạn hán đó là các nước chia sẻ thông tin thủy văn, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, quản lý lũ lụt, hạn hán và các thảm họa. Đồng thời, tiến hành các dự án chung nhằm hỗ trợ sinh kế cho người dân trước sự tác động của biến đổi khí hậu. 

Có thể khẳng định, Việt Nam đã, đang và sẽ tham gia tích cực vào hợp tác Mekong-Lan Thương với nhiều sáng kiến cả về nội dung và lĩnh vực hợp tác, đóng góp tích cực để hợp tác Mekong-Lan Thương đi vào thực chất, phù hợp với xu thế của thời đại.

Hồng Ngọc (tổng hợp)