Xã Tân Thành thuộc địa bàn quản lý của Đồn Biên phòng cửa khẩu Lao Bảo. Đây là vùng đất có tiềm năng trồng chuối và sắn. Sinh kế của đồng bào các dân tộc nơi đây chủ yếu gắn với hai loại cây trồng này.

Thiếu tá Nguyễn Xuân Thế, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng cửa khẩu Lao Bảo cho biết, cán bộ, chiến sĩ của Đồn thường xuyên xuống địa bàn, vừa để nắm tình hình theo chuyên môn, nghiệp vụ, vừa hướng dẫn đồng bào cách trồng, tỉa lá, vun gốc, bón phân cho cây trồng sao cho hiệu quả nhất.

Anh Hồ Năng, Trưởng bản Hà Lệt cho hay, nhờ sự hướng dẫn tận tình của BĐBP, cả bản trồng được 20 ha sắn, với mức giá dao động từ 2.000 - 2.500đ/kg củ tươi đã giúp bà con có thêm thu nhập để trang trải nhu cầu sinh hoạt thường ngày. Bộ đội còn hướng dẫn dân đan thêm chổi chít những lúc nông nhàn để mang ra chợ bán nên bà con cũng có thêm thu nhập. Cả bản hiện chỉ còn 27/138 hộ là hộ nghèo.

Chị Hồ Thị Tà Mong, người Vân Kiều tâm sự: Bộ đội Biên phòng như người nhà của dân bản. Dân bản có việc gì khó, việc gì cần cũng tìm đến bộ đội để hỏi ý kiến hoặc nhờ giúp đỡ.

Giúp người dân bản Hà Lệt phát triển kinh tế là một trong vô số việc làm thiết thực của BĐBP tỉnh Quảng Trị. Đóng chân trên địa bàn vùng biên cương Tổ quốc, thấu hiểu sự thiệt thòi, gian khó của đồng bào các dân tộc nơi vùng sâu, vùng xa, BĐBP Quảng Trị luôn chủ động làm tốt công tác an sinh xã hội.

5 năm trở lại đây, BĐBP tỉnh đã huy động, kêu gọi các nguồn xã hội hóa triển khai xây dựng nhiều công trình dân sinh, đặc biệt đã xây dựng và bàn giao hơn 100 nhà tình nghĩa, mái ấm biên cương với số tiền hơn 7,6 tỷ đồng; hỗ trợ 21 giếng khoan, giúp đỡ xây dựng 15 phòng học, 12 sân chơi và trang thiết bị cho các nhà trường với tổng trị giá trên 17,2 tỷ đồng. Phối hợp tặng hàng nghìn suất quà trị giá trên 30 tỷ đồng; khám, chữa bệnh và cấp thuốc cho 15.540 lượt người dân, với số tiền 890 triệu đồng. Tham gia xây dựng hơn 36 km đường dây trong Chương trình “Ánh sáng vùng biên” với số tiền 720 triệu đồng…

Từ năm 2010 - 2020, BĐBP tỉnh Quảng Trị cũng đã làm chủ đầu tư gần 127 km đường giao thông biên giới, tổng mức đầu tư 400 tỷ đồng. Hiện nay, đang triển khai dự án đường giao thông biên giới nối các trạm kiểm soát Biên phòng Xà Heng-Xy-Paroi-A Dơi. Đây là hệ thống giao thông nằm trong quy hoạch tổng thể chung và đáp ứng được yêu cầu tác chiến khi có tình huống xảy ra cũng như phục vụ nhu cầu đi lại, giao thương của Nhân dân khu vực biên giới.

Nằm cách trung tâm huyện Hướng Hóa 30 km về phía Nam, Lìa là xã đặc biệt khó khăn, được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân tộc của hai xã A Túc và A Xing theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 17/12/2019. Đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô chiếm trên 90% dân số toàn xã. Nhìn chung đời sống của người dân còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn, dựa chủ yếu vào trồng sắn năng suất, giá trị không cao.

Tham gia tìm hướng giúp dân chuyển đổi cây trồng có giá trị kinh tế cao để xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế, Đồn Biên phòng Thanh đã phối hợp với một doanh nghiệp sản xuất dược liệu triển khai trồng thử nghiệm 2,5 ha cây cà gai leo. Cây dược liệu cà gai leo có tác dụng điều trị bệnh viêm gan, nhất là viêm gan B mạn tính thể hoạt động, trong khi thuốc tây điều trị bệnh này rất đắt và có nhiều tác dụng phụ.

Trung tá Trần Trung Dũng, Phó Đồn trưởng Đồn Thanh cho biết, mặc dù mới triển khai từ đầu tháng 1/2021, nhưng cây cà gai leo đã cho thu hoạch 2 đợt, mang lại giá trị 60 triệu đồng. Nếu chăm sóc tốt cộng với thời tiết ủng hộ, một năm cây có thể cho thu hoạch 3 - 4 đợt, hiệu quả kinh tế thu được sẽ còn cao hơn nữa.

Sự thử nghiệm thành công của Đồn Biên phòng Thanh đã mang lại hy vọng mới cho người dân. Trưởng bản A Quan, ông Hồ Văn Tài, người dân tộc Pa Kô tâm sự, một năm gia đình ông chỉ thu được 5 xe sắn, trừ chi phí còn được 18 triệu đồng. Số tiền ấy không thể đủ trang trải các nhu cầu của cuộc sống. Bởi vậy cũng như gia đình ông, dù rất chăm chỉ, gắn bó với cây sắn nhưng 100% các hộ trong bản đều là hộ nghèo và cận nghèo. Nay tận mắt thấy BĐBP trồng thành công cây cà gai leo cho thu nhập cao, ông và bà con rất mong được hướng dẫn để chuyển sang cây trồng mới. Nguyện vọng này của đồng bào đã được cán bộ, chiến sĩ biên phòng cảm thấu. Dự kiến ngay đầu năm 2022, Đồn Thanh sẽ triển khai mô hình trồng cây cà gai leo cho 10 hộ dân người dân tộc Vân Kiều, Pa Kô trên diện tích 4,5ha.

Tham gia trồng cà gai leo, các hộ sẽ được bộ đội tập huấn, hướng dẫn tỉ mỉ từ khâu làm luống, làm đất, xuống giống, chăm sóc, thu hoạch. Sản phẩm đã có doanh nghiệp thu mua. Chúng tôi hy vọng các hộ này sẽ là hạt nhân, là mô hình trình diễn để đồng bào trong vùng học tập, làm theo, giúp bà con có điều kiện cải thiện thu nhập và cuộc sống - Trung tá Trần Trung Dũng nói.

Nhà anh Hồ Văn Hồ, dân tộc Vân Kiều ở bản Trùm, xã Ba Tầng có 1 ha sắn, mỗi năm thu nhập chừng 20 triệu đồng. Gia đình anh có 9 nhân khẩu nên với số tiền trên thì luôn thiếu trước hụt sau. Vì vậy, khi được BĐBP Đồn Ba Tầng vận động trồng cà gai leo, anh Hồ mạnh dạn tham gia với diện tích 6.500 m2.

Năm 2021, anh Hồ đã được thu 2 đợt, tổng giá trị 29 triệu đồng. Đợt 3 cũng chỉ ít ngày nữa là tới kỳ thu hoạch. Anh Hồ rất phấn khởi vì trồng cà gai leo chí ít cũng cho thu nhập cao gấp đôi cây sắn và chắc chắn Tết này, có điều kiện lo cho con cái đủ đầy hơn những năm trước.

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ 2021 - 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021, Bộ Quốc phòng được giao chủ trì thực hiện Tiểu dự án 3: Phát triển kinh tế xã hội - mô hình bộ đội gắn với dân bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc Dự án 3: Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị.

Mục tiêu của tiểu dự án là xây dựng các mô hình gắn kết quân - dân, mô hình giảm nghèo bền vững gắn phát triển kinh tế - xã hội với xây dựng thế trận phòng thủ và thế trận đảm bảo hậu cần tại các địa bàn chiến lược. Tiểu dự án này được thực hiện tại các xã khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, địa bàn chiến lược về quốc phòng, an ninh.

Theo Đại tá Nguyễn Xuân Toàn, Chính ủy BĐBP tỉnh Quảng Trị, trồng cà gai leo thảo dược như cách mà các Đồn Biên phòng Thanh, Ba Tầng đang triển khai thí điểm vào dân là một trong những mô hình đang được BĐPB tỉnh Quảng Trị chỉ đạo nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới theo nội dung của Chương trình mục tiêu quốc gia.

Ngoài mô hình này, hiện nay, Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh đang chỉ đạo Đồn Biên phòng A Vao, huyện Đakrông triển khai mô hình “Vườn rau sạch thôn bản”; phối hợp thôn Ra Ró, xã A Vao thử nghiệm mô hình “Trồng tre lấy măng” trên diện tích 04 ha; Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế La Lay phối hợp với Ngân hàng Quân đội chi nhánh Quảng Trị triển khai mô hình “Dê giống khởi nghiệp”,“Heo giống giúp người nghèo”; Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Lao Bảo với mô hình “Bò nuôi nhốt”...

Những mô hình này sẽ góp phần khắc phục tình trạng đa số người dân chưa có sinh kế bền vững và thiếu việc làm ổn định - vốn là những nguyên nhân khiến tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo ở các xã vùng biên còn cao so với mặt bằng chung của tỉnh.

"Chúng tôi cố gắng để cùng các cấp, các ngành đưa chủ trương, đường lối công tác dân tộc của Đảng, Nhà nước vào thực tiễn, để đời sống của nhân dân khu vực biên giới ngày càng được cải thiện và nâng cao, góp phần củng cố lòng tin của đồng bào Pa Kô, Vân Kiều với Đảng, Nhà nước và xây dựng mối quan hệ đoàn kết quân - dân gắn bó mật thiết, cùng BĐBP quản lý, bảo vệ biên giới hiệu quả, vững chắc" - Đại tá Nguyễn Xuân Toàn - Chính ủy BĐBP tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh.

Phương Liên