Trung tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Tư lệnh BĐBP và đồng chí Nguyễn Văn Cẩn, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đồng chủ trì hội nghị. 

Hiện nay, biên giới đất liền nước ta có 117 cửa khẩu đường bộ trong đó có 25 cửa khẩu quốc tế, 24 cửa khẩu chính, 68 cửa khẩu phụ và 36 cửa khẩu cảng biển. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại và du lịch quốc tế, những năm qua, lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu, hành khách, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh qua biên giới đất liền, cửa khẩu cảng ngày một gia tăng. 

Tuy nhiên, bên cạnh đó, hoạt động tội phạm, vi phạm pháp luật, trong đó có vi phạm về xuất nhập cảnh trái phép, mua bán người, buôn bán, vận chuyển trái phép các loại vũ khí, ma túy, chất nổ, chất cháy, văn hóa phẩm độc hại và các loại hàng hóa cấm khác qua biên giới diễn biến phức tạp, có xu hướng hình thành các đường dây, ổ nhóm lớn, hoạt động xuyên quốc gia với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi.

Ngay sau khi Quy chế năm 2012 được ký kết, Bộ Tư lệnh BĐBP và TCHQ đã giao cho Cục Cửa khẩu BĐBP và Cục Điều tra chống buôn lậu, TCHQ là hai cơ quan đầu mối, tham mưu cho lãnh đạo hai lực lượng trong chỉ đạo thực hiện Quy chế ở các cấp.

Qua 7 năm tổ chức thực hiện Quy chế phối hợp cho thấy, công tác phối hợp giữa hai lực lượng ngày càng gắn kết và hiệu quả. Các đơn vị đã chấp hành nghiêm túc sự chỉ huy, chỉ đạo của cơ quan cấp trên, duy trì nghiêm chế độ báo cáo, công tác phối hợp trao đổi thông tin liên quan đến tình hình xuất nhập cảnh (XNC), xuất nhập khẩu (XNK) và xử lý vụ việc xảy ra tại các cửa khẩu.

Giai đoạn 2012-2019, các đơn vị Biên phòng đã phối hợp với các đơn vị Hải quan làm thủ tục XNC cho hơn 25 triệu lượt người, hơn 21 triệu lượt phương tiện qua các cửa khẩu đường bộ, đường sắt và cửa khẩu cảng. Hai lực lượng đã phát hiện, xử lý 2.951 vụ vi phạm về an ninh, trật tự; 5.563 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; 192 vụ buôn bán, vận chuyển các chất ma tuý. Trị giá hàng hóa vi phạm hơn 100 tỉ đồng. 

Ngoài ra lực lượng Hải quan cũng đã tham gia cùng BĐBP tổ chức diễn tập cứu hộ, cứu nạn trên vùng biển được 15 đợt với 1.335 lượt người tham gia....

Qua 7 năm tổ chức thực hiện Quy chế phối hợp, nhận thức của cán bộ, chiến sỹ Biên phòng và cán bộ, công chức Hải quan về vai trò quan trọng của công tác phối kết hợp giữa hai lực lượng đã được nâng cao. Công tác phối hợp giữa hai lực lượng ngày càng hiệu quả. Các đơn vị đã chấp hành nghiêm túc sự chỉ huy, chỉ đạo của cơ quan cấp trên, thực hiện tốt nội dung quy chế phối hợp hoạt động giữa hai lực lượng; duy trì chế độ báo cáo, công tác phối hợp trao đổi thông tin liên quan đến tình hình XNC, XNK và xử lý vụ việc xảy ra tại các cửa khẩu.

Tại hội nghị, hai bên cũng đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế như: Ở một số đơn vị cơ sở việc phối hợp trao đổi thông tin của hai bên trên cùng địa bàn theo Quy chế chưa nề nếp. Một số ít cán bộ, công chức của mỗi bên nhận thức chưa đầy đủ nên có lúc, có nơi việc thực hiện Quy chế chưa chặt chẽ, thống nhất. Ở cấp cơ sở mới chỉ làm tốt ở công tác trao đổi thông tin về cơ chế, chính sách. Trong khi đó, công tác trao đổi thông tin nghiệp vụ cụ thể mới chỉ thực hiện khi có yêu cầu, chưa chủ động trao đổi thường xuyên và kịp thời, đặc biệt là những thông tin liên quan đến hoạt động của đường dây, ổ nhóm buôn lậu... Do đó dẫn đến việc hai lực lượng chưa phối hợp hiệu quả với nhau trong xác lập các chuyên án đấu tranh, triệt phá những đường dây, ổ nhóm buôn lậu lớn, phức tạp. Công tác phối hợp trong phát hiện, bắt giữ, xử lý vụ việc ở một số cửa khẩu còn chưa tốt, có việc chưa bàn giao cho nhau theo đúng quy định, hoặc sau khi bàn giao kết quả xử lý không được thông báo phản hồi cho nhau.

Trong phối hợp đấu tranh một số chuyên án về ma túy, kết quả đấu tranh chuyên án, vụ án chưa thật sự tương xứng với khả năng của hai đơn vị và diễn biến tình hình tội phạm; một số kế hoạch đấu tranh chống buôn lậu và các hành vi vi phạm an ninh biên giới của mỗi bên khi triển khai đôi khi còn thiếu sự phối hợp hỗ trợ, chi viện lực lượng khi cần thiết. Công tác phối hợp tuần tra, kiểm soát, đặc biệt là trên tuyến biển, các khu vực cửa khẩu, cảng biển, các khu vực ngoài địa bàn hoạt động Hải quan ở một số nơi còn hạn chế.

Bàn về giải pháp cho những năm tiếp theo, hai bên nhất trí đánh giá, theo tiến trình hội nhập chung, Việt Nam đã, đang và sẽ phải tuân thủ thực hiện đầy đủ các hiệp định, hiệp ước quốc tế song phương và đa phương trong các lĩnh vực chính trị, xã hội, kinh tế, vận tải, du lịch, đặc biệt là hợp tác trong khu vực ASEAN. Đây là một thách thức lớn cho lực lượng Hải quan và BĐBP, đòi hỏi hai lực lượng phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, vừa tạo thuận lợi, thông thoáng cho hoạt động XNC, XNK, đẩy mạnh phát triển kinh tế đất nước nhưng vẫn phải đảm bảo công tác bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia, an ninh kinh tế...

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thượng tướng Lê Chiêm biểu dương những kết quả mà lực lượng BĐBP và Hải quan đã đạt được trong những năm qua. Đồng chí khẳng định những thành công của Quy chế phối hợp giữa hai lực lượng được ký năm 2012 đã góp phần quan trọng cùng toàn Đảng, toàn quân phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ ổn định an ninh, chính trị quốc gia.

Thượng tướng Lê Chiêm mong muốn hai lực lượng tăng cường hơn nữa công tác phối hợp trao đổi thông tin; phối hợp tốt với lực lượng Công an, Quân đội và Cảnh sát Biển trong phòng chống buôn lậu và tội phạm trên biên giới, vùng biển. Đồng thời, chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tham gia thực hiện quy chế phối hợp cũng như bảo vệ và giữ vững chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.

Trần Đức