Ông Xéc-giô Mát-ta-ren-la trong lễ nhậm chức Tổng thống I-ta-li-a tại Thủ đô Rô-ma, ngày 3/2.

Ông Xéc-giô Mát-ta-ren-la đã được Quốc hội I-ta-li-a bầu làm người kế nhiệm Tổng thống Gioóc-giô Na-pô-li-ta-nô, người đã từ chức ngày 14-1 vừa qua. Tại vòng bỏ phiếu thứ tư, ông Xéc-giô Mát-ta-ren-la đã giành được 664 phiếu bầu của đại cử tri, vượt số phiếu cần thiết (505 phiếu).

Chiến thắng được dự báo trước

Xéc-giô Mát-ta-ren-la sinh năm 1941, trong một gia đình nổi tiếng ở Pa-lơ-mô ở Xi-xin. Cha của ông, Béc-na-đô Mát-ta-ren-la, là một người chống phát xít và là một trong những người sáng lập của đảng Dân chủ Thiên chúa giáo đã thống trị chính trường I-ta-li-a trong gần 50 năm. Ông Béc-na-đô, từng giữ chức Bộ trưởng Chính phủ trong những năm 1950 và 1960. Anh trai của ông Xéc-giô, Pi-e-xan-ti Mát-ta-ren-la, đã bị ma-phi-a ám sát vào năm 1980, khi ông đang làm Chủ tịch vùng Xi-xin.

Trong thời trẻ của mình, Xéc-giô Mát-ta-ren-la là một thành viên của A-di-ô-nê Ca-tô-li-ca, một hiệp hội giáo dân Công giáo lớn. Ông tốt nghiệp luật tại Đại học La Xa-pi-en-da ở Rô-ma. Sau vài năm, ông bắt đầu giảng dạy thủ tục nghị viện tại Đại học Pa-lơ-mô.

Xéc-giô bước vào chính trường sau vụ ma-phi-a ám sát anh trai Pi-e-xan-ti. Sự nghiệp Quốc hội của ông bắt đầu vào năm 1983, khi ông được bầu làm thành viên của Hạ viện trong phe cánh tả của đảng Dân chủ Thiên chúa giáo đã hỗ trợ một thỏa thuận với đảng Cộng sản I-ta-li-a (PCI) do En-ri-cô Béc-lin-gu-ê lãnh đạo.

Sau khi đảng Dân chủ Thiên chúa giáo chấm dứt hoạt động, ông Xéc-giô Mát-ta-ren-la là một trong những thành viên sáng lập của đảng Dân chủ (Pd). Ông là tác giả của Bộ luật Bầu cử cũ của I-ta-li-a và đã từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng cách đây hơn 10 năm trong Chính phủ của Thủ tướng Xin-vi-ô Béc-lu-xcô-ni. Tuy nhiên, do bất đồng trong việc bỏ phiếu cho một đạo luật về truyền thông được thiết kế nhằm làm lợi cho đế chế truyền thông Mediaset do ông Béc-lu-xcô-ni làm chủ sở hữu, nên ông Xéc-giô đã từ chức Bộ trưởng.

Việc ông Xéc-giô được bầu làm Tổng thống I-ta-li-a không làm nhiều người ngạc nhiên, vì ông được coi là ứng viên sáng giá nhất nhận được sự ủng hộ của đảng Dân chủ (Pd) chiếm đa số trong hai viện Quốc hội cũng như nhiều chính đảng khác.

Trong ba vòng bỏ phiếu trước đó, đảng Pd và một số đảng đã để phiếu trắng, không điền tên ông Xéc-giô, để dồn phiếu cho ông ở vòng quyết định vào ngày 31-1, khi ứng cử viên chỉ cần giành được quá bán là đắc cử, trong khi ở ba vòng bỏ phiếu trước, để đắc cử, ứng viên cần giành được tối thiểu 673 phiếu, tương đương 2/3 số đại cử tri gồm các Thượng nghị sĩ, Hạ nghị sĩ, nghị sĩ suốt đời và đại diện chính quyền các vùng tham gia bầu cử.

Sẽ thúc đẩy một loạt cải cách quan trọng

Mặc dù được coi là một chức danh mang tính lễ nghi là chủ yếu, nhưng vai trò của Tổng thống I-ta-li-a đã trở nên quan trọng hơn trong thời gian qua, do nền chính trị I-ta-li-a quá thiếu ổn định. Tổng thống I-ta-li-a có quyền giải tán Quốc hội, bổ nhiệm Nội các mới và tham vấn cho các đảng phái trong việc thành lập Chính phủ cũng như làm trọng tài trong các xung đột chính trị có ảnh hưởng đến hình ảnh của đất nước và Hiến pháp. Mỗi nhiệm kỳ Tổng thống kéo dài 7 năm.

Việc bầu được ông Xéc-giô làm Tổng thống I-ta-li-a được coi là một thắng lợi của Thủ tướng Mát-tê-ô Ren-di và đảng Pd cầm quyền, khi việc đề cử ông Xéc-giô đã đoàn kết được các thành viên trong đảng, trong bối cảnh nhiều nghị sĩ của đảng này phản đối các chính sách kinh tế của Thủ tướng Ren-di, cũng là người đứng đầu đảng Pd.

Một bộ phận của đảng này cũng bất mãn với việc ông Ren-di đã thương lượng với thủ lĩnh đảng Forza Italia, cựu Thủ tướng Xin-vi-ô Béc-lu-xcô-ni, điều mà họ cho là không thể chấp nhận được. Một số đảng đối lập lúc đầu phản đối ông Ren-di, nhưng sau đó cũng dồn phiếu cho ông Xéc-giô vì không muốn tái diễn tình trạng bất ổn trong Chính phủ.

Theo nhật báo La Repubblica, thắng lợi này của ông Ren-di sẽ tác động tích cực tới uy tín của ông, cũng như của Chính phủ và đảng Pd. Cuộc thăm dò hàng tháng của Viện Nghiên cứu dư luận Demos công bố cuối tháng 1 cho thấy, uy tín của Thủ tướng Ren-di đã tụt xuống mức 46%, giảm 4% so với tháng 12-2014. Theo nhận định của tờ La Repubblica, tỷ lệ ủng hộ ông Ren-di giảm là do việc ông thúc đẩy Chính phủ thông qua đạo luật cải cách lao động gây nhiều tranh cãi, đồng thời đang có những mâu thuẫn lớn trong nội bộ Pd liên quan đến nhiều vấn đề chính trị của đất nước trong thời điểm này.

Giới phân tích cho rằng, việc ông Xéc-giô trở thành tân Tổng thống I-ta-li-a sẽ là lực đẩy cho các cải cách của đất nước. Trong thời gian tới, đảng Pd sẽ thúc đẩy một loạt cải cách quan trọng, trong đó có các cải cách về thuế, hệ thống tư pháp, thị trường lao động, giáo dục, truyền thông, sửa đổi Hiến pháp và đặc biệt là cải cách về Luật Bầu cử.

Trước đó, ngày 28-1, Thượng viện I-ta-li-a đã "bật đèn xanh" cho việc thông qua dự luật này, khi bỏ phiếu chấp thuận tăng mức thưởng ghế cho đảng giành nhiều phiếu nhất từ 37% lên 40%, và đề ra mức sàn để các đảng có ghế trong Hạ viện là 3%. Theo dự kiến, Hạ viện sẽ họp để thông qua dự luật này vào tháng 4 tới và luật sẽ có hiệu lực từ năm 2016.