Trước những đòi hỏi vô lý của Tập đoàn phản động Pol Pot Ieng Sary, ngày 10-8-1975, trong cuộc gặp gỡ giữa đồng chí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Lê Duẩn - đại diện cho Việt Nam với Nuôn Chia - Phó Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Campuchia, Việt Nam đã thể hiện rõ lập trường, quan điểm của mình là chủ trương giải quyết vấn đề biên giới giữa 2 nước bằng đối thoại thiện chí. Nhưng khi trở về nước, với ý đồ xấu của bè lũ Pol Pot, Nuôn Chia xác định Việt Nam là kẻ thù số một, kẻ thù truyền kiếp và phát động một số chiến dịch tuyên truyền, học tập chính trị xuống đến cơ sở; vu khống Việt Nam “chiếm đất”, “theo chủ nghĩa xét lại”... và chúng đòi “chiếm lại” 6 tỉnh Nam Kỳ.

Nghiêm trọng hơn, cuối năm 1975, sau khi đánh chiếm đảo Thổ Chu, giết người, cướp của và thất bại ý đồ chiếm đảo Phú Quốc, chúng đã cho quân xâm lấn vùng đất sông Sa Thầy thuộc tỉnh Kon Tum. Đêm 3-1-1976, chúng lại cho quân vào làng Sộp đốt hết buôn, cướp phá tài sản và bắt đi 130 người dân làng này.

Ngày 25-2-1976, lính Pol Pot bất ngờ tập kích vào Đồn CANDVT số 8, tỉnh Đắk Lắk. Đến tháng 6-1976, Campuchia tăng cường lực lượng vũ trang ra sát biên giới lấn đất ở các tỉnh Long An, Tây Ninh, Sông Bé... và khiêu khích bắn vào đội tuần tra Biên phòng của ta, uy hiếp nhân dân ta làm ăn, đi lại trên các sông rạch, tổ chức những cuộc tập kích, đốt phá, bắt cóc, cài mìn, ném lựu đạn gây sát thương cho nhân dân ta...

Từ tháng 5-1975 đến tháng 12-1976, Quân đội Campuchia đã vi phạm biên giới ta 356 vụ, làm hàng trăm người chết, trên 700 người bị bắt cóc; hàng trăm ngôi nhà bị đốt phá... Tin tức trên các tuyến biên giới, các đồn, trạm biên phòng thường xuyên được báo cáo Bộ Tư lệnh CANDVT, Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, Ban Biên giới Chính phủ.

Ta muốn tránh xung đột, duy trì thiện chí đàm phán hòa bình, song bè lũ Pôn Pốt càng gia tăng sự căng thẳng. Đêm 3-1-1977, chúng cho quân dùng hỏa lực mạnh tấn công vào Đồn 7 và Đồn 8 CANDVT Đắk Lắk. Bộ Tư lệnh CANDVT đã cử đồng chí Phó Tham mưu trưởng vào hiện trường cùng Bộ Chỉ huy CANDVT Đắk Lắk phân tích tình hình và có kế hoạch đối phó với địch. Bộ Tư lệnh CANDVT đã điều quân chi viện cho các tuyến trọng điểm và có kế hoạch phối hợp với các lực lượng vũ trang các địa phương và quân chủ lực trên toàn tuyến từ Tây Nguyên đến Kiên Giang phối hợp với lực lượng CANDVT đánh địch, cứu dân và ra Chỉ thị số 06, Mệnh lệnh số 14 và Kế hoạch số 13 nhằm tăng cường công tác bổ phòng chiến đấu bảo vệ lãnh thổ biên giới Tổ quốc.

Được các thế lực bên ngoài trực tiếp chỉ đạo, bọn phản động Pôn Pốt thực hiện bước phiêu lưu quân sự quy mô lớn trên biên giới Tây Nam. Đặc biệt, với quân đội chính quy và hỏa lực mạnh, chúng đã tấn công đồng loạt cấp sư đoàn vào tuyến biên giới tỉnh An Giang. Chúng đã huy động một lực lượng pháo binh hạng nặng quét vào vùng Bảy Núi, Ba Chúc, Tri Tôn. Tiến đến đâu, chúng giết người, mổ bụng, moi gan, chặt đầu và những thủ đoạn phanh thây, xé xác với các dụng cụ dao quắm, lưỡi hái, dao rựa phát nương, không kể đàn bà, trẻ con...

Hành động man rợ như thời trung cổ của chúng càng bốc cao lòng căm thù của quân ta, quyết sống chết đến cùng với lũ giặc Pol Pot quỷ dữ. Những hình ảnh tội ác trời không dung, đất không tha ấy đã được các đồng chí quay phim của Đoàn điện ảnh CANDVT như Nguyễn Ngọc Loan, Nhâm Xuân Tiến, Phạm Ướng, Bùi Quỳ, Lê Xuân Bửu, Đỗ Mạnh Đức... (đều được trang bị máy quay Camefler 35 ly, Konvat 35 ly và Bethllowell 16 ly) thu vào ống kính. Trong lúc dư luận quốc tế căm phẫn về tội ác và sự xâm lược của bè lũ Pol Pot đối với Việt Nam thì bộ máy tuyên truyền của “Campuchia dân chủ” lại tố cáo ta ở Liên hợp quốc, được sự phụ họa của bọn phản động quốc tế làm rùm beng cái gọi là “Việt Nam bành trướng”. Tên chúa tể Pol Pol thì cao giọng nói với các nhà báo đến thị sát tình hình để viết bài rằng: “Đất nước chúng tôi chỉ có 7 triệu dân ở không hết đất, thì chúng tôi sang xâm lược, lấy đất Việt Nam để làm gì (?). Chỉ có Việt Nam xâm lược chúng tôi”?

Với số tư liệu có giá trị quay tại chiến trường ấy, chúng tôi đã được chiếu “tươi” cho Bộ Tư lệnh CANDVT, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Ban Biên giới Chính phủ xem. Sau đó được trình chiếu cho các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước xem duyệt. Các đồng chí lãnh đạo cấp cao cho rằng: Ở đây có rất nhiều tư liệu quý giá, chân thực, phản ánh được tinh thần chiến đấu dũng cảm của quân dân ta, đồng thời phản ánh được tội ác của bè lũ diệt chủng Pol Pot đưa quân sang biên giới Việt Nam tàn sát, giết chết dân thường, gây tội ác man rợ như thời trung cổ. Chúng đã bộc lộ rõ mưu đồ lớn chống phá Việt Nam quyết liệt.

Một lãnh đạo Chính phủ nhắc nhở anh em chỉ dùng tư liệu thật phản ánh một cách trung thực, khách quan về tội ác và bản chất của chúng. Không cần thêm bớt, cứ để hình ảnh đấy nói lên sự thật không thể chối cãi để thế giới biết. Vì vậy, cứ để nguyên tư liệu, tài liệu về việc chúng chặt đầu, moi gan, mổ bụng, đốt phá nhà cửa, cướp bóc của cải của nhân dân ở Châu Đốc, Tri Tôn, Bảy Núi như thế... Đồng chí lãnh đạo Bộ Quốc phòng nói tiếp: “Việc chúng bắn phá vô cùng khủng khiếp ở dọc kênh Vĩnh Tế, chúng đã dùng pháo bắn cấp tập không tiếc đạn vào dân lành, vào các khu dân cư, rồi cho bộ binh sang bắn giết, càn quét hết sức man rợ đối với nhân dân ta. Vì thế, ta phải chiến đấu quét sạch chúng nó ra khỏi biên giới”.

Sau đó, các đồng chí lãnh đạo cấp cao quyết định giao cho Bộ Ngoại giao và Điện ảnh CANDVT (nay là Điện ảnh-Truyền hình Biên phòng) làm một bộ phim phản ánh sự thật xảy ra ở biên giới Việt Nam - Campuchia để đưa ra thế giới.

Được sự chỉ đạo của Bộ Ngoại giao, do Thứ trưởng Ngô Điền cố vấn và Bộ Công an, Bộ Tư lệnh CANDVT, bộ phim 3 tập “Một số vấn đề về biên giới Việt Nam - Campuchia” (do biên kịch, viết lời bình: Phan Trọng Bằng, đạo diễn: Phùng Bá Gia, Nguyễn Ngọc Loan, quay phim: Tập thể phóng viên của đoàn) đã hoàn thành, in 50 bản lồng ba thứ tiếng Anh, Pháp, Việt, giúp Bộ Ngoại giao ta phổ biến tại hàng chục nước và chiếu báo cáo tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Sự thật được phơi bày, bè lũ Pol Pot bị thế giới lên án xâm lược Việt Nam. Và dư luận quốc tế gọi chúng là bọn “diệt chủng” kinh hơn cả của thời trung cổ.

Phan Trọng Bằng