Chủng phụ của biến thể Omicron đang ngày càng trở thành mối lo ngại trên toàn thế giới với những dự báo có thể gia tăng lây lan. Vào đầu năm nay, chủng phụ BA.5 lần đầu tiên được phát hiện tại Nam Phi. Đến tháng 3/2022, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa chủng phụ này vào danh sách theo dõi và được coi là biến thể đáng quan ngại ở khu vực châu Âu. Theo cơ quan kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh châu Âu, BA.5 có mức độ lây lan nhanh hơn các biến thể khác, đồng thời có thể dẫn tới số ca nhập viện cao hơn nếu trở thành biến thể chủ đạo.

Những ngày gần đây, tại nhiều quốc gia trên thế giới, mức độ gia tăng lây lan Covid-19 do chủng phụ BA.5 đang trở thành nỗi lo lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Điển hình là tại Mỹ, có khoảng 23,5% các trường hợp mắc mới do BA.5; tại Đức, mỗi ngày có khoảng 50 nghìn ca nhiễm mới, 50% trong số đó là BA.5; tại Thụy Sĩ, giới chuyên gia cảnh báo, khoảng 15% dân số có thể bị nhiễm biến thể phụ của Omicron vào mùa Hè này; tại Singapore, 45% số ca nhiễm trong tuần qua là do BA.4 và BA.5, trong khi tỷ lệ này ở tuần trước đó là 30%...

Giới chuyên gia y tế quốc tế cho rằng, BA.4 và BA.5 hiện nay đã trở thành biến thể chủ đạo tại nhiều quốc gia trên thế giới và có rất nhiều khả năng cũng sẽ trở thành biến thể chủ đạo khắp toàn cầu.

Theo Viện Nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm Robert Koch (RKI) của Đức, số ca nhiễm Covid-19 tại nước này đã gia tăng trở lại ở mức đáng quan ngại. Bộ trưởng Y tế Đức Karl Lauterbach mới đây bày tỏ sự ủng hộ đối với đề nghị của giới chuyên gia y tế về việc đẩy mạnh tiêm vaccine và tiêm mũi vaccine tăng cường cho 40 triệu người trước mùa Đông. Đức cũng sẽ rà soát lại tính hiệu quả của các biện pháp phòng, chống đại dịch Covid-19 trước đây để vạch ra phương hướng chống dịch mới phù hợp với thực tiễn hơn ngay trong mùa Thu năm nay.

Tại Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của nước này ước tính, 11,4% số ca nhiễm Covid-19 do biến phụ BA.4 và 23,5% do biến phụ BA.5. CDC Mỹ cũng cảnh báo, dữ liệu ban đầu cho thấy, những biến thể phụ này thoát khỏi khả năng miễn dịch hiệu quả hơn so với các biến thể trước đây của virus SARS-CoV-2. Giáo sư David Montefiori, nhà virus học tại Đại học Duke (Mỹ) nhận định, 2 biến chủng mới của Omicron kém nhạy cảm hơn khoảng từ 3 đến 6 lần so với các kháng thể trung hòa mà cơ thể tạo ra để phản ứng với nhiễm trùng và tiêm chủng. Cùng với đó, BA.4 và BA.5 về cơ bản cùng là biến thể phụ và các loại vaccine hiện hành đều có hiệu quả như nhau đối với cả 2 loại biến thể phụ này.

Các chuyên gia y tế hàng đầu thế giới cùng chung khẳng định, BA.4 và BA.5 là minh chứng rõ nét cho thấy virus SARS-CoV-2 đang tiến hóa để trở nên nhạy cảm hơn so với các kháng thể. Theo Giáo sư David Dowdy, nhà dịch tễ học tại Đại học Johns Hopkins (Mỹ), sự gia tăng của BA.4 và BA.5 là sự tiến hóa tự nhiên của bất kỳ loại bệnh truyền nhiễm nào. Việc BA.4 và BA.5 thoát khỏi các kháng thể hiệu quả hơn và bất chấp những đột biến tiếp tục xuất hiện, những biến thể phụ này không có nhiều khác biệt so với biến thể Omicron ban đầu.

Sự gia tăng nhanh chóng trong thời gian qua cũng trở thành cơ sở để đưa ra các dự báo có thể xuất hiện một làn sóng lây nhiễm mạnh vào mùa Hè này. Giới chuyên gia y tế cùng chung niềm tin rằng, việc tiêm phòng và tiêm mũi vaccine tăng cường đã giúp duy trì số ca nhiễm ở mức thấp hơn trong thời gian qua, đặc biệt là số ca tử vong và nhiễm ở mức độ phải nhập viện không tăng đột biến.

Ở góc độ tích cực, giới chuyên gia dự báo, nhiều khả năng các loại vaccine ngừa Covid-19 được ra mắt vào mùa Thu năm nay sẽ đặc hiệu nhắm vào biến thể Omicron thay vì chủng gốc, song hành với đó là có thêm các loại vaccine vừa chống chủng gốc SARS-CoV-2, vừa chống biến thể Omicron.

Thanh Trúc