Ý tưởng xanh của Đồn trưởng Khôi

Đồn Biên phòng Thanh quản lý, bảo vệ 31,192km đường biên giới nằm hoàn toàn trên sông Sê Pôn, tiếp giáp với nước bạn Lào. Sau đợt mưa lũ lịch sử tháng 10-2020, nhiều đoạn bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng, hoa màu của người dân canh tác bị cuốn trôi, mất trắng. Nhìn bờ sông toang hoác sau lũ, Trung tá Nguyễn Trường Khôi, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Thanh trăn trở rất nhiều. Việc sạt lở khiến dòng chảy thay đổi sẽ gây khó khăn trong việc quản lý đường biên giới. “Phải trồng cây để ngăn việc sạt lở này”, nghĩ vậy, nhưng Trung tá Nguyễn Trường Khôi lại băn khoăn với câu hỏi: “Trồng cây gì? Lấy đâu ra giống cây và ai sẽ là người trồng?”. Anh nhớ đến câu chuyện trồng tre của BĐBP Quảng Ninh theo bờ sông biên giới Ka Long.

Thế nhưng, việc trồng tre sẽ khó thu hút được sự chung tay của người dân, bởi sẽ không mang lại hiệu quả kinh tế giúp người dân ổn định cuộc sống. Nếu trồng keo, 5 năm sẽ đủ thời gian rễ đâm sâu vào lòng đất. Trồng giãn cách theo giai đoạn thì người dân vẫn có thể vừa thu hoạch mà bờ sông biên giới vẫn được bảo vệ.

Biết được ý tưởng của Trung tá Nguyễn Trường Khôi, chị Hoàng Phương Vy (sinh sống ở thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, là người thường xuyên làm việc thiện nguyện) đã kết nối với Câu lạc bộ Hoa tình nguyện VY’S TEAM ở tỉnh Hải Dương và được các thành viên câu lạc bộ nhất trí hỗ trợ tiền mua 1 triệu cây keo giống để người dân trồng dọc theo bờ sông biên giới Sê Pôn.

Đại úy Lê Trung Hiếu và Đại úy Nguyễn Thái Bình là Phó Bí thư Đảng ủy xã Xy, Thanh, nhanh chóng cùng bộ phận liên quan tổ chức rà soát các hộ dân có đất ven sông Sê Pôn để gặp gỡ, vận động tham gia. Những hộ dân nhất trí, đăng kí diện tích đất để phân bổ số lượng tương ứng rồi tổ chức mua cây giống. Chỉ chưa đầy 2 tháng, 180.000 cây keo giống đã được các vườn ươm vận chuyển từ thị trấn Khe Sanh (huyện Hướng Hóa) đến UBND xã để cấp phát cho người dân.

Màu xanh của tương lai

Theo Trung tá Nguyễn Trường Khôi, lâu nay, đồng bào Vân Kiều ở xã Xy, Thanh chỉ quen trồng cây nông nghiệp như sắn, chuối mà chưa quan tâm nhiều đến phát triển kinh tế trồng rừng. Tuy nhiên, các hộ dân nhanh chóng hưởng ứng việc chuyển đổi, tham gia việc trồng keo ven bờ sông là vì, ở một số vùng lân cận, người dân đã trồng và mang lại hiệu quả kinh tế cao. 1ha có thể bán được 60-100 triệu đồng (giá thu mua từng thời điểm và cây đạt đủ kích thước đường kính).

Bên cạnh đó, trồng keo không phải đầu tư nhiều phân bón, công chăm sóc. Keo trồng 4-5 năm đã có thể cho thu hoạch. Sau khi chặt cây, gốc sẽ nảy mầm. Người dẫn sẽ tỉa bớt, chỉ để lại 1 nhánh to, khỏe nhất và sau 3 năm lại có thể thu hoạch lượt mới. Làm như vậy, khoảng 3 mùa mới phải trồng lại. Bài toán kinh tế trồng keo không phải người dân không biết, có điều, có người hướng dẫn, tạo phong trào để phấn khởi làm theo thì bây giờ mới có. Bởi vậy, những người làm dự án hi vọng triệu cây giống sẽ phủ xanh dọc tuyến biên giới để khắc phục hiện tượng sạt lở bờ sông biên giới sau mỗi trận lũ, đồng thời, đây là sinh kế phát triển kinh tế cho người đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực biên giới xã Thanh, Xy.

Lũ đi qua để lại lượng phù sa màu mỡ, cây phát triển nhanh chóng khiến người dân vô cùng phấn khởi. Anh Hồ Văn Láo, thôn Thanh 1, xã Thanh cho biết, tháng 12-2020, anh được nhận 500 cây keo giống của dự án “Một triệu cây xanh”. Gia đình đã nhanh chóng trồng trên mảnh đất nằm sát sông Sê Pôn. Đất tốt, khí hậu thuận lợi, nên tỷ lệ cây chết rất ít và chưa tới 1 năm, cây đã cao quá đầu người. Điều đó khiến anh Láo và gia đình rất vui. Cạnh vườn keo của gia đình anh Láo là vườn chuối đang chết dần vì sâu bệnh. Anh Láo dự định sẽ thay thế bằng cây keo. “Nếu tiếp tục được dự án hỗ trợ cây giống thì tôi rất vui, nếu không, tôi vẫn tích cóp tiền để mua cây giống về trồng thay thế cho cây chuối đã bị chết” - anh Hồ Văn Láo chia sẻ dự định của mình.

Theo Trung tá Nguyễn Trường Khôi, vì việc trồng keo này ngoài mục đích phát triển kinh tế, còn mang ý nghĩa chống sạt lở bờ sông biên giới, bởi vậy, việc triển khai dự án được chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 1 đã được triển khai 180.000 cây. Theo kế hoạch, giai đoạn 2 của dự án sẽ tiếp tục trồng 500.000 cây và giai đoạn 3 sẽ trồng nốt 320.000 cây còn lại. Đáng ra, đơn vị đã triển khai giai đoạn 2, nhưng do dịch Covid-19 tái bùng phát, diễn biến phức tạp nên việc trồng 500.000 cây keo phải tạm dừng. Tuy nhiên, việc trồng cây gây rừng là việc lâu dài và cũng là để giãn tiến độ khai thác khi cây trưởng thành.

Có thể thấy, dự án “Một triệu cây xanh” là sự đồng hành mang màu sắc rất riêng của những người lính Biên phòng với đồng bào Vân Kiều ở xã Thanh, Xy. Sự gắn bó với biên giới, tâm huyết với việc giúp dân phát triển kinh tế theo hướng bền vững sẽ đảm bảo cho tương lai của dải đất biên cương này.

Trúc Hà