Đầu tuần này, Israel đã “rung chuyển” với làn sóng đình công, biểu tình nghiêm trọng, sau khi Tổng thống Israel Isaac Herzog cảnh báo rằng, cuộc cải cách tư pháp do chính phủ lên kế hoạch sẽ đe dọa nền kinh tế và an ninh quốc gia. Điều này làm những lo ngại ngày càng sâu sắc hơn trong xã hội về tương lai của liên minh cầm quyền do ông Netanyahu lãnh đạo.

Theo giới quan sát chính trị Israel, ông Netanyahu đang đối mặt với làn sóng phản đối mạnh mẽ từ đường phố đến nghị trường. Những ngày qua, quốc gia này đã thực sự tê liệt vì các cuộc đình công, biểu tình.

Phản ứng nhanh chóng khi bùng nổ biểu tình, Thủ tướng Netanyahu đã đồng ý lùi thời điểm thảo luận kế hoạch cải cách tư pháp với 2 vòng bỏ phiếu sau kỳ nghỉ Lễ Quá hải của người Do Thái kéo dài từ ngày 5 đến 13/4/2023. Lãnh đạo liên minh cầm quyền và phe đối lập cũng đã có cuộc gặp đầu tiên đối thoại vềkế hoạch này tại Phủ Tổng thống.

Truyền thông Israel đưa tin, các cuộc đối thoại do Tổng thống Isaac Herzog chủ trì diễn ra với không khí tốt đẹp. Tổng thống Isaac tiếp tục kêu gọi các bên đối thoại, nhượng bộ nhằm giảm căng thẳng.

Theo giới quan sát, dù cuộc đại tu tư pháp đã tạm dừng, nhưng làn sóng phẫn nộ trong xã hội Israel có giảm thiểu hay không vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ. Trên thực tế, ông Netanyahu được biết đến là một nhà lãnh đạo dày dạn và cứng rắn. Ông Netanyahu cũng duy trì quan điểm, cải cách tư pháp vẫn là điều vô cùng cần thiết. Việc tạm dừng kế hoạch cải cách được xem như động thái “câu giờ”. Trong khi đó, người biểu tình vẫn sẵn sàng trở lại đường phố ngay khi chính phủ tiếp tục tiến hành các bước tiếp theo của cuộc cải cách này.

Giới quan sát Israel cho hay, làn sóng phản kháng hiện tại không phải do một hoặc một vài phong trào phát động mà là hàng chục nhóm độc lập. Vì vậy, rất khó để cùng khiến hàng chục nhóm phong trào này dừng biểu tình.

Nhiều quan chức trong chính quyền Israel cũng chỉ ra rằng, việc hoãn bỏ phiếu sẽ không chấm dứt được sự phẫn nộ trong xã hội. Thay vào đó, nếu ông Netanyahu công khai thừa nhận sai lầm trong việc dẫn dắt cuộc cải cách tư pháp này thì có thể là kịch bản duy nhất để chấm dứt hoàn toàn biểu tình.

Mặt khác, theo giới chuyên gia chính trị quốc tế, việc Thủ tướng Netanyahu và các bên liên quan đạt được một thỏa thuận thỏa đáng với các bên thì có thể sẽ đưa ra một dự luật cải cách mang tính ôn hòa, dễ dàng được chấp nhận. Điều này cũng sẽ giúp làn sóng biểu tình thuyên giảm.

Bàn về những vấn đề nổi cộm liên quan tới cuộc cải cách tư pháp này, giới chuyên gia cho rằng, làn sóng phản đối trong quân đội đặt ra những hiểm họa cho sự tồn vong của Israel. Những người ủng hộ Thủ tướng Netanyahu cho rằng, những quân nhân dự bị từ chối phục vụ trong quân đội nhằm phản đối đề xuất cải cáchcần thiết phải bị chỉ trích. Thậm chí, ông Netanyahu còn sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant vì lên tiếng phản đối kế hoạch cải cách hệ thống tư pháp. Ông Netanyahu cho rằng, đất nước sẽ không thể tồn tại với những người từ chối phục vụ trong quân đội. Việc chối bỏ này sẽ là sự kết thúc của đất nước Israel.

Trong khi đó, Thiếu tướng Tamir Hayman - Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel (INSS) nhìn nhận, các cuộc biểu tình hiện nay đang đặt ra những mối đe dọa an ninh khi nội bộ quân đội Israel có thể phân chia bè phái, một phe ủng hộ và một phe phản đối kế hoạch cải cách tư pháp.

Dù vấn đề này chưa thực sự diễn ra, song tướng Hayman chỉ ra rằng, xu hướng này sẽ là tất yếu, bởi các phong trào phản đối gay gắt trong xã hội chắc chắn sẽ tạo ra những vết rạn nứt ngày càng rộng bên trong các đơn vị Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF).

Giới chuyên gia bình luận, việc khó khăn nhưng rất cấp thiết để ngăn chặn những hiểm họa của đất nước Israel là Thủ tướng Netanyahu phải lấy lại lòng tin, trước hết là những người trong quân đội.

Thanh Trúc