Biên phòng - Nằm dưới chân núi Phượng Hoàng, án ngữ cửa ngõ quan trọng trên vùng “Tam giác phát triển” Việt Nam - Lào - Campuchia, xã Ia Dom, huyện Đức Cơ (Gia Lai) là xã đầu tiên trên tuyến biên giới các tỉnh Tây Nguyên đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Ít ai có thể hình dung, giữa bùng nhùng dây thép gai của ấp chiến lược và sự kìm kẹp hà khắc của chế độ tay sai, đây lại là vùng căn cứ cách mạng vững chắc và là một trong những địa phương được giải phóng từ rất sớm (1972). Đi ra từ đống tro tàn của chiến tranh, xã Ia Dom bắt tay vào công cuộc “diệt giặc nghèo” bằng việc xây dựng nên một “căn cứ niềm tin” vững chắc...
Cuộc gặp gỡ sau gần ¼ thế kỷ
Xin được kể câu chuyện về một cán bộ Biên phòng trước đây từng là “thầy giáo quân hàm xanh” với người phụ nữ tuổi trung niên là cựu học viên trong lớp xóa mù chữ do Đồn Biên phòng cửa khẩu (BPCK) quốc tế Lệ Thanh tổ chức để thấy được sự tương phản giữa 2 “bức tranh” Ia Dom xưa và nay.
Ngày ấy, Trung tá Vũ Văn Hoằng (hiện là cán bộ tăng cường, đại biểu HĐND xã Ia Dom), mới 25 tuổi được Chỉ huy Đồn BPCK quốc tế Lệ Thanh lựa chọn xuống địa bàn tổ chức lớp học xóa mù chữ cho bà con ở các làng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Những năm đầu 1990 của thế kỷ trước, những làng Moóc Đen (lúc bấy giờ chưa tách làng), Moóc Trê, Moóc Trang của xã Ia Dom đều nằm trong “vùng trắng mênh mông” về giáo dục trên tuyến biên giới của tỉnh Gia Lai. Cơ sở hạ tầng và nhân lực phục vụ công tác giáo dục hầu như chưa có, người lớn trong làng “rủ nhau”... mù chữ, trong khi trẻ em phải đi xa mới đến được trường lớp nên nguy cơ thất học luôn cận kề.
Để mở được một lớp xóa mù chữ, Vũ Văn Hoằng và đồng đội của mình phải rà soát từng đối tượng trong làng, sau đó trực tiếp gặp gỡ, động viên họ tham gia lớp học. Lớp ít học viên thì không hoàn thành nhiệm vụ, còn đông quá cũng khổ cho giáo viên vì... không đủ tiền để mua sắm cho mỗi người một quyển sách, cây bút, tập vở. Điều kiện kinh tế của bà con lúc bấy giờ rất khó khăn nên ai cũng có chung một suy nghĩ “thiếu con chữ vẫn sống được nhưng không thể thiếu lương thực”. Chị Rơ Mah H’Luyn, hiện ở làng Moóc Đen 1 chính là một trong hàng trăm con người như thế.
Gặp lại người thầy giáo năm xưa của mình, Rơ Mah H’Luyn bồi hồi nhớ lại: “Ngày đó, mình đã bước qua tuổi 15 rồi. Mặc dù là con nuôi của già làng nhưng cơm không đủ ăn, áo quần không đủ mặc thì làm sao nghĩ đến chuyện học cái chữ. Ban đầu, được thầy Hoằng, thầy Dương (cán bộ tăng cường xã Ia O, huyện Ia Grai) vận động đến lớp, mình thấy ngượng lắm nhưng vẫn cố tham gia lớp học. Lớp của mình dao động từ 15 đến 20 học viên, toàn là những người lớn tuổi, ngày đi làm nương rẫy, tối đến lại thắp đèn dầu cùng với BĐBP dán mắt vào từng con chữ. Cứ như thế học trong hai năm là biết đọc, biết viết và được công nhận hoàn thành xóa mù chữ... Với mình, hai năm học ngắn ngủi đó có ý nghĩa rất lớn trong cuộc đời, vì mình đã biết tính toán làm ăn để xây dựng cuộc sống phát triển như ngày hôm nay...”.
Theo chia sẻ của chị Rơ Mah H’Luyn, trong lớp học xóa mù chữ do Đồn BPCK quốc tế Lệ Thanh mở ra ngày ấy có trường hợp của chị Rơ Chăm Blú tiếp tục theo học đến Trung cấp sư phạm và nhiều người hiện có cuộc sống ổn định, kinh tế phát triển. Riêng gia đình chị Rơ Mah H’Luyn có 3ha cao su, 6ha điều đang thu hoạch, mỗi năm trừ các khoản chi phí thu về gần 300 triệu đồng. Gần ¼ thế kỷ đã đi qua, giờ đây, Rơ Mah H’Luyn đang sống trong một mái ấm gia đình hạnh phúc trên vùng NTM phát triển bền vững. Cuộc gặp gỡ giữa thầy và trò vùng biên, tóc đã “phơn phớt màu sương” gợi nhớ lại những kỷ niệm không thể nào quên về một quãng đường dài vượt khó. Họ là những chứng nhân, là thực thể chính chung sức đồng lòng, góp phần tạo nên một diện mạo NTM phát triển bền vững trên vùng căn cứ cách mạng.
Dấu ấn người lính quân hàm xanh
Là cửa ngõ quan trọng bậc nhất nằm trong vùng “Tam giác phát triển” Việt Nam – Lào – Cam-pu-chia với cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, xã Ia Dom có rất nhiều lợi thế để phát triển kinh tế - xã hội. Trong số đó, không thể không nói đến những đóng góp của người lính Biên phòng. Sau gần 40 năm đồng hành với buôn làng biên giới kể từ ngày giải phóng, BĐBP Gia Lai được chính quyền địa phương lựa chọn là đơn vị đỡ đầu cho xã Ia Dom trong xây dựng NTM.
Đây có thể xem là bệ phóng quan trọng để “cánh chim Phượng Hoàng” cất cánh trên bầu trời biên giới. Bởi, chỉ sau 3 năm (2012- 2015), với sự đầu tư trọng tâm, trọng điểm của chính quyền địa phương các cấp và BĐBP, 8/8 thôn làng trong xã đã được thụ hưởng một cơ sở hạ tầng điện, đường, trường, trạm rất kiên cố, hiện đại. Người dân ở đây được đáp ứng đầy đủ về nhu cầu văn hóa tinh thần, thúc đẩy phát triển sản xuất, thương mại dịch vụ, cảnh quan môi trường, y tế, giáo dục và an ninh trật tự được giữ vững. Riêng về kinh tế, từ một xã đặc biệt khó khăn với trên 20% hộ nghèo (năm 2010), đến nay, Ia Dom chỉ còn khoảng 9% trên tổng số 1.776 hộ dân của toàn xã.
Ông Ngô Hữu Thiện, Chủ tịch UBND xã Ia Dom chia sẻ: “Bên cạnh sự quan tâm đầu tư, lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của tỉnh và huyện thì đóng góp của BĐBP là rất lớn. Bất kể lĩnh vực nào cũng có dấu ấn đậm nét của những người lính mang quân hàm xanh, từ quốc phòng - an ninh, y tế, giáo dục, văn hóa, xã hội. BĐBP thực sự là nguồn lực để chúng tôi tập hợp sức mạnh toàn dân trên con đường phát triển...”.
Chủ tịch UBND xã cho rằng, đóng góp của BĐBP không chỉ đến từ sự hỗ trợ đầu tư hàng tỷ đồng cùng hàng ngàn ngày công để xây dựng các công trình dân sinh, tạo ra sinh kế trong phát triển kinh tế hay nhà ở cho người nghèo, mà trên tất cả mỗi việc làm của người lính là một “hạng mục” để cấp ủy chính quyền địa phương xây dựng nên “căn cứ niềm tin” trong nhân dân. Ví như mô hình “Bếp ăn tình thương” hay Chương trình “Nâng bước em tới trường” trong giáo dục, quy mô nhỏ mà sức lan tỏa lại rộng khắp trên cả địa bàn biên giới. Rồi những lúc bà con gặp thiên tai, hoạn nạn, người đầu tiên họ nhớ đến đó là BĐBP, bởi “bước chân” của người lính mang quân hàm xanh dường như đã đi vào hơi thở cuộc sống nơi buôn làng biên giới.
Thái Kim Nga
