Tổng thống Moon Jae-in đánh giá, cuộc gặp thượng đỉnh tại làng đình chiến Panmunjom vào ngày 27-4-2018 đã tìm được sự đồng thuận giữa cả 2 miền và đưa ra được Tuyên bố chung Panmunjom, nhưng cho đến nay, tuyên bố này ít đạt được hiệu quả. Trong bối cảnh hiện nay, Tổng thống Moon Jae-in cũng chỉ ra 2 vấn đề hợp tác thực tiễn nhất cần ưu tiên là ứng phó với dịch Covid-19 và tái khởi động dự án đường sắt liên Triều. 

Theo đó, Hàn Quốc mong muốn và sẵn sàng “sát cánh” với Triều Tiên để cùng nhau ứng phó với hiểm họa của nhân loại này và đây sẽ là cơ hội để mở rộng hợp tác giữa Hàn Quốc - Triều Tiên. Cùng với đó, dự án đường sắt kết nối liên Triều chính là nền tảng của hòa bình giữa 2 miền.

Tại cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều 2 năm trước, kết nối lại đường bộ và đường sắt là một trong số thỏa thuận quan trọng nhất giữa 2 nước. Hơn 7 tháng sau khi đạt được sự đồng thuận, cả 2 nước đã tiến hành động thổ dự án. Tuy nhiên, dự án gần như “đắp chiếu” từ đó đến nay bởi các lệnh trừng phạt quốc tế, đặc biệt là từ sự bế tắc trong tiến trình phi hạt nhân hóa Mỹ - Triều Tiên.

Mặc dù vậy, nhìn lại “bức tranh” hòa bình Triều Tiên - Hàn Quốc trong 2 năm qua, 2 miền đều có được nhiều “điểm sáng” mang tính lịch sử, thể hiện rõ nét cho tinh thần mong muốn hòa bình, hợp tác thịnh vượng, thay vì đối đầu và sẵn sàng chiến tranh như trước đây. Theo giới chuyên gia quốc tế, không chỉ với Hàn Quốc, Triều Tiên cũng cho thế giới thấy rằng quan điểm mong muốn hòa bình và phát triển. Cuộc gặp thượng đỉnh với Hàn Quốc tại làng Panmunjom cũng đã mở ra một thời kỳ mới cho mối quan hệ giữa Triều Tiên và quốc tế. Ngay sau khi gặp Tổng thống Hàn Quốc, Chủ tịch Kim Jong-un cũng tiếp tục gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 12-6-2018, tại Singapore, bắt đầu đặt viên gạch đầu tiên cho tiến trình giải quyết hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.

Sau cuộc gặp Panmunjom, điều quan trọng nhất là Triều Tiên – Hàn Quốc đã gia tăng tích cực mức độ tin tưởng lẫn nhau khi cả 2 đều lần lượt tiến hành các bước trong Tuyên bố Panmunjom. Tính riêng trong năm 2018, Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cũng gặp gỡ nhau thêm 2 lần với những kết quả tích cực, chính thức đưa 2 miền đi vào “con đường hòa bình”.

Tuy nhiên, giới chuyên gia quốc tế cho rằng, tất cả những thỏa thuận mà Triều Tiên và Hàn Quốc đạt được trong 2 năm qua hầu hết chỉ mới dừng ở việc thỏa thuận với nhau, bởi việc triển khai vẫn chưa có kết quả cụ thể. Đây chính là yếu tố khiến Tổng thống Moon Jae-in đưa ra tuyên bố muốn hợp tác “thực chất” với Triều Tiên.  Đặc biệt là việc các lệnh trừng phạt của quốc tế và của riêng Mỹ đang buộc Hàn Quốc không thể thực hiện hợp tác kinh tế với Triều Tiên. Bởi lẽ, Mỹ vẫn đang là đồng minh quan trọng nhất của Hàn Quốc. 

Trên thực tế, mối quan hệ giữa Triều Tiên và Hàn Quốc dù đạt được bước tiến lịch sử kể từ năm 2018 đến nay, nhưng trong 2 năm qua vẫn còn nhiều “gam màu tối” và được đánh giá là “đóng băng” quan hệ trong năm 2019 khi tất cả thỏa thuận đều “giậm chân tại chỗ”. Chính vì vậy, tuyên bố của Tổng thống Moon Jae-in mới đây nhân dịp 2 năm cuộc gặp đầu tiên với Chủ tịch Kim Jong-un được xem là tín hiệu quan trọng để quan hệ liên Triều có những diễn biến tích cực mới.

Thanh Trúc