Thực chất, phù hợp

Niềm vui bao trùm cuộc họp Ủy ban hợp tác chung ASEAN - Canada (ACJCC) lần thứ 10 theo hình thức trực tuyến diễn ra vào cuối tháng trước là một minh chứng rõ nét cho thấy, quan hệ hợp tác ASEAN - Canada trong 45 năm qua đã đạt được những bước tiến quan trọng, tạo nhiều động lực mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển. Tại cuộc họp này, hai bên cùng đặc biệt nhấn mạnh các kết quả đáng ghi nhận trong giai đoạn đầu triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Tuyên bố chung về quan hệ đối tác đối thoại ASEAN - Canada 2021-2025. Phó Tổng Thư ký ASEAN Michael Tene và Đại biện Canada tại ASEAN Vicky Singmin cùng chung khẳng định, những dự án hợp tác giữa hai bên thực chất, phù hợp với nhu cầu của ASEAN.

Canada luôn coi trọng hợp tác với ASEAN và là một ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của mình. Quốc gia Bắc Mỹ có diện tích lớn thứ hai thế giới này cũng nhấn mạnh rằng, ASEAN đóng vai trò quan trọng trong duy trì ổn định chính trị và phát triển kinh tế của khu vực. Đồng thời thường xuyên khẳng định mong muốn tham gia sâu rộng hơn vào các tiến trình do ASEAN dẫn dắt.

Đại biện Canada tại ASEAN Vicky Singmin nhấn mạnh cam kết của nước này trong việc tiếp tục ủng hộ ASEAN trong nỗ lực xây dựng Cộng đồng, trong đó có triển khai Tầm nhìn ASEAN 2025 cùng với Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN 2025 (MPAC 2025) và Kế hoạch công tác Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI) giai đoạn 4, cũng như ứng phó và phục hồi từ đại dịch.

Về phần mình, các nước ASEAN đánh giá cao các cam kết và hỗ trợ của Canada trên cả 3 trụ cột gồm chính trị - an ninh, kinh tế - xã hội - văn hóa, nhất là các lĩnh vực như thương mại - đầu tư, doanh nghiệp vừa và nhỏ, giáo dục, quản lý thiên tai, an ninh năng lượng, chống tội phạm xuyên quốc gia, quyền của phụ nữ và trẻ em, lao động nhập cư. Các nước ASEAN cũng bày tỏ cảm ơn Canada mới đây đã đóng góp 1,38 triệu USD năm 2021 cho Quỹ ASEAN ứng phó với Covid-19.

Đại diện các nước ASEAN và Canada cũng cho biết, hai bên đang tích cực chuẩn bị cho Đối thoại ASEAN - Canada lần thứ 19 trong năm nay và Hội nghị Bộ trưởng ASEAN với Canada (PMC+1) dự kiến tổ chức vào tháng 8. Cùng với đó, cuộc họp lần thứ 11 của Ủy ban hợp tác chung theo lĩnh vực ASEAN - Canada sẽ được tổ chức vào năm 2023.

Trong một diễn biến liên quan, cuối năm ngoái, ASEAN và Canada đã khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) ASEAN - Canada. Đồng thời cam kết tiếp tục tìm kiếm các cách thức nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, cũng như nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác toàn cầu, bao gồm việc đảm bảo tiếp cận vaccine một cách công bằng, an toàn và hiệu quả. Một FTA giữa ASEAN - Canada có thể đem lại lợi ích kinh tế đáng kể cho ASEAN và Canada, không chỉ từ thương mại hàng hóa-dịch vụ và đầu tư, mà còn cả về quan hệ giao lưu nhân dân và giáo dục.

Khai phá những tiềm lực lớn

Theo giới chuyên gia chính trị, Canada là đối tác đối thoại của ASEAN từ năm 1977. Trải qua 45 năm phát triển, Canada đã và đang đóng góp các nguồn lực quan trọng để thu hẹp khoảng cách phát triển trong khu vực. Đặc biệt, từ năm 2000 đến năm 2021, Canada đã cung cấp khoảng 3,7 tỷ CAD hỗ trợ phát triển tại ASEAN và các quốc gia thành viên. Giá trị trao đổi hàng hóa giữa Canada và ASEAN cũng liên tục ghi nhận những con số đáng ấn tượng ở ngưỡng khoảng gần 30 tỷ CAD, bất chấp các tác động của đại dịch Covid-19.

Giới chuyên gia kinh tế khu vực khẳng định, trao đổi thương mại giữa Canada và 10 quốc gia thành viên của ASEAN có nhiều tiềm năng đầy hứa hẹn. Trong đó, ASEAN nắm giữ nhiều lợi thế như tầng lớp trung lưu phát triển mạnh, lĩnh vực cơ sở hạ tầng nhiều dư địa đầu tư và hợp tác kinh tế nội khối.

Nhiều năm trở lại đây, hoạt động đầu tư và thương mại của Canada ở Đông Nam Á không chỉ tăng mạnh về khối lượng, mà còn bao trùm nhiều lĩnh vực, trong đó có dầu khí, khai mỏ, công nghệ cao, viễn thông, chế biến thực phẩm, dịch vụ tài chính, hàng không... Canada và ASEAN đang có nhiều cơ hội quý giá được tạo dựng từ mối quan hệ bền chặt, nhất là cung cấp nền tảng quan trọng để các chính phủ, các trường đại học và các quan chức trong ngành có thể chia sẻ thông tin, củng cố mối quan hệ đối tác.

Trong vấn đề Biển Đông diễn biến phức tạp tại khu vực, Ngoại trưởng Canada Melanie Joly mới đây tái khẳng định, quốc gia này luôn đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Đồng thời nhất trí tiếp tục hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế như Liên hợp quốc, Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), ASEAN, Cộng đồng Pháp ngữ Francophonie.

Giới chuyên gia quốc tế nhìn nhận, Canada là một trong những quốc gia đi đầu trong việc coi trọng quan hệ hợp tác với ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực. Bên cạnh việc đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, Canada cũng luôn khẳng định sự ủng hộ ASEAN phát huy vai trò trong thúc đẩy hợp tác, đối thoại, xây dựng lòng tin ở khu vực, đề cao luật pháp quốc tế, xây dựng trật tự khu vực dựa trên luật lệ, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS và hoàn tất xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Trong bối cảnh đầy khó khăn, phức tạp, giới chuyên gia khẳng định, ASEAN và các quốc gia cần phải chung tay tăng cường các mối quan hệ đối tác, đề cao luật pháp quốc tế và các chuẩn mực ứng xử, bảo đảm hòa bình, ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho phục hồi và phát triển, lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông. Song hành với đó, ASEAN sẽ tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác xây dựng với tất cả các đối tác, trong đó có Canada, thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và duy trì hòa bình và ổn định tại khu vực.

Thanh Trúc