Hiệu quả trong ứng phó với dịch bệnh của ASEAN trong thời gian qua đã cho thấy sức mạnh của sự đoàn kết và chủ động ứng phó trước hiểm họa nhân loại. Số ca nhiễm và số người tử vong vẫn ở mức thấp hơn, tốc độ lây lan chậm so với tình hình chung của thế giới. Cụ thể, trong 650 triệu dân ASEAN chỉ có khoảng 15 nghìn ca nhiễm.

Tại Hội nghị cấp cao ASEAN đặc biệt, nguyên thủ các nước thành viên cùng thống nhất rằng, ASEAN cần tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực bảo hộ công dân, cung cấp dịch vụ an sinh xã hội, đặc biệt là các gói hỗ trợ duy trì chuỗi cung ứng nội khối. Mặc khác, các nước ASEAN cũng đang xây dựng kế hoạch phục hồi kinh tế sau dịch bệnh như: Nâng cao khả năng ứng phó với tác động mạnh từ bên ngoài; tăng cường thương mại; thúc đẩy các thỏa thuận hợp tác kinh tế; triển khai các biện pháp kích cầu...

Kể từ khi dịch bệnh bùng phát đến nay, ASEAN đã ủng hộ các đề xuất rất thiết thực của Việt Nam để nâng tầm sức mạnh tập thể như: Xây dựng quy trình ứng phó khẩn cấp chung; sáng kiến tổ chức diễn tập trực tuyến của Quốc phòng về ứng phó dịch bệnh khẩn cấp; lập Quỹ hợp tác ứng phó Covid-19, lập kho dự phòng vật tư y tế; lập Nhóm công tác đặc trách của các quan chức cao cấp thông tin ASEAN về chống tin giả...

Tại Hội nghị cấp cao ASEAN đặc biệt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ: “Trong thời điểm u ám, khó khăn này đã bừng sáng lên tinh thần đoàn kết của Cộng đồng ASEAN về tình đoàn kết, tương thân, tương ái, cùng kề vai vượt qua khó khăn”. Còn tại Hội nghị cấp cao ASEAN+3 đặc biệt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, ASEAN và Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản vốn có truyền thống hợp tác tốt đẹp với hiệu quả đã được chứng minh xuyên suốt quá trình dài. Trước kẻ thù chung hiện nay là Covid-19, tinh thần đó càng phải được phát huy. 

Kết thúc các hội nghị, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cùng lãnh đạo các nước ASEAN thống nhất thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ hơn, cùng nhau đưa ra các biện pháp, sáng kiến cụ thể để phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt là đảm bảo sự phát triển bền vững và dài hạn. Đồng thời, các nước ASEAN+3 cam kết sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, chính sách, liệu pháp y tế, hỗ trợ cung cấp trang thiết bị vật tư y tế, đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu sản xuất vaccine và thuốc điều trị Covid-19...

Các nhà lãnh đạo ASEAN+3 cũng cam kết duy trì thị trường mở, sớm ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), đa dạng hóa kết nối nguồn cung trong và ngoài khu vực, bảo đảm lưu thông hàng hóa, dịch vụ, nhất là các nguyên vật liệu, sản phẩm y tế thiết yếu...

Theo Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi Toshimitsu, Nhật Bản đánh giá cao sự chủ động kêu gọi của Việt Nam về việc tổ chức hội nghị đặc biệt và rất cần thiết này. Điều này thể hiện vai trò chủ động, trách nhiệm trong lãnh đạo ASEAN của Việt Nam trước diễn biến ngày càng phức tạp của Covid-19. Tổng Thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi đánh giá, việc tổ chức hai hội nghị này cho thấy năng lực lãnh đạo của ASEAN và ASEAN+3 rất tốt khi có phản ứng kịp thời và hữu hiệu để bổ trợ các biện pháp mang tầm quốc tế. Đồng thời cho thấy, các nước đang thực sự đồng lòng, chung tay một cách quyết liệt để có kế hoạch dài hạn toàn diện và sự hợp tác chặt chẽ. 

Về quá trình 3 tháng chống đại dịch tại khu vực ASEAN, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá: “Các quốc gia thành viên ASEAN đã quan tâm hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau và tạo điều kiện thuận lợi. Điều đó cho thấy tinh thần đoàn kết và lớn hơn là sự hợp tác, phối hợp quốc tế là những thành tố thiết yếu hơn bao giờ hết”.

Thanh Trúc