45 năm minh chứng cho tương lai phát triển

Thúc đẩy hợp tác an ninh và kết nối là ưu tiên quan trọng bậc nhất của ASEAN và EU trong bối cảnh thế giới đầy biến động với nhiều cuộc khủng hoảng đan xen. Cộng đồng quốc tế lâu nay khẳng định, vượt qua bao thăng trầm, sóng gió của nhiều thời kỳ, ASEAN luôn giữ vững vị thế là tổ chức khu vực thành công nhất thế giới. Giới chuyên gia quốc tế nhận định, việc hợp tác hiệu quả với EU sẽ giúp ASEAN nối dài những thành tựu được quốc tế đánh giá cao, song hành với việc tiếp tục nâng tầm bản sắc và vị thế trung tâm ASEAN trên trường quốc tế.

Những góc độ phân tích sâu rộng về vấn đề này tiếp tục được các chuyên gia quốc tế làm rõ hơn trong Hội thảo “Cùng thúc đẩy hợp tác ASEAN-EU về an ninh và kết nối” trong khuôn khổ Dự án Mạng lưới nghiên cứu trẻ ASEAN-EU (EANGAGE) vừa được tổ chức mới đây tại Thủ đô Hà Nội. Hội thảo do Học viện Ngoại giao phối hợp với Quỹ Konrad Adenauer Stiftung (KAS) và Viện Tầm nhìn châu Á của Campuchia (AIV) tổ chức.

Năm 2022 có nghĩa quan trọng khi đánh dấu cột mốc 45 năm thiết lập quan hệ giữa ASEAN và EU. Theo đánh giá của giới chuyên gia quốc tế, đây là hai tổ chức khu vực uy tín bậc nhất của châu Á và châu Âu và cũng là trọng tâm trong các nỗ lực phát triển thịnh vượng của thế giới. Tại hội thảo vừa qua, bà Phạm Lan Dung - Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao khẳng định, việc các chuyên gia, học giả quốc tế cùng nghiên cứu, trao đổi về những chủ đề quan trọng trong định hướng hợp tác giữa ASEAN và EU có ý nghĩa vô cùng lớn, là cách tiếp cận thiết thực nhất để góp phần tạo ra tiền đề thúc đẩy gắn kết, hợp tác giữa hai tổ chức khu vực. Hội thảo vừa qua là cơ hội quý báu nhằm hiện thực hóa nhu cầu này.

Theo bà Phạm Lan Dung, gần nửa thế kỷ hợp tác ASEAN - EU là một chặng đường dài, cho thấy một nền tảng vững chắc để hai tổ chức khu vực tiếp tục tạo ra những bước đột phá.

Xuyên suốt quá trình 45 năm vừa qua, ASEAN và EU đã hợp tác dựa trên giá trị và lợi ích chung. Đây là nguồn sức mạnh giúp nâng tầm quan hệ của hai tổ chức khu vực lên thành Đối tác chiến lược vào tháng 12/2020. Nhiều phát triển tích cực trong chặng đường dài vừa qua là minh chứng cụ thể cho mối quan hệ hợp tác ASEAN-EU ngày càng toàn diện, năng động, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và thịnh vượng của hai khu vực, cũng như toàn cầu.

Cùng quan điểm, Đại sứ Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho rằng, những thành tựu hợp tác giữa ASEAN và EU trong suốt 45 năm qua là nền tảng vô cùng quan trọng để hai bên cùng nhau nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức trong bối cảnh mới. ASEAN và EU là những thị trường đầy tiềm năng của nhau và thực tế thời gian qua, cả hai bên luôn giữ vững sự coi trọng hợp tác.

Mặt khác, Đại sứ Phạm Quang Vinh nhấn mạnh, ASEAN đang nỗ lực hướng tới Tầm nhìn ASEAN 2025 và hai bên có nhiều ưu tiên tương đồng trong phát triển. Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đang nổi lên và thu hút được sự quan tâm của thế giới. Trong đó, EU cũng đang thúc đẩy chính sách để tăng cường hợp tác hơn nữa với khu vực quan trọng này. Từ bối cảnh và triển vọng thực tế, thời gian tới, EU cần nỗ lực làm sâu sắc hơn nữa hợp tác với ASEAN, trong đó sẽ chú trọng hơn tới khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương cũng như ủng hộ các tầm nhìn, chính sách của ASEAN để hợp tác ASEAN-EU ngày càng tiến xa hơn trên con đường đi tới sự thịnh vượng.

Chung quyết tâm tạo ra những triển vọng thịnh vượng

Tại hội thảo này, các học giả, nhà nghiên cứu quốc tế đã cùng thảo luận về nhiều khía cạnh thúc đẩy hợp tác ASEAN-EU. Đáng chú ý trong đó là: 45 năm hợp tác ASEAN-EU, tiến lên cùng nhau vì an ninh và kết nối; những ưu tiên trong hợp tác ASEAN-EU trong bối cảnh hiện nay; vai trò hợp tác ASEAN-EU trong trật tự thế giới mới; kết nối số: Những bài học từ EU và ASEAN. Ngoài ra, các đại biểu cũng chia sẻ những đánh giá về tình hình khu vực và thế giới, từ đó nêu bật những quan điểm, chính sách của ASEAN và EU.

Đặc biệt, đề cập về dự án EANGAGE, các học giả cùng chung đánh giá, kể từ khi thực hiện vào tháng 1/2021 đến nay, dự án này đã tăng cường nhận thức, hiểu biết lẫn nhau giữa ASEAN và EU, đặc biệt là trong 3 lĩnh vực chính gồm an ninh, kết nối và phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, nhận định được hội thảo chỉ ra rằng, bối cảnh thế giới và khu vực hiện nay đang đối mặt với nhiều biến động nhanh chóng, phức tạp, các nguy cơ về đứt gãy chuỗi cung ứng, an ninh lương thực, an ninh năng lượng nổi lên. Từ đó, tất cả các chuyên gia cùng nhất trí về tầm quan trọng của quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-EU, đặc biệt là đòi hỏi các nước trong hai khối phải tăng cường hợp tác mạnh mẽ hơn nữa.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, từ quá trình hợp tác trong 45 năm qua, đến nay, EU là đối tác thương mại lớn thứ hai của ASEAN và là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ ba của ASEAN. Năm 2020, hàng hóa giao dịch giữa ASEAN và EU lên tới 189 tỷ Euro, trong khi thương mại dịch vụ năm 2019 vượt mốc 93 tỷ Euro. Cùng với đó, EU cũng là nhà tài trợ lớn nhất của ASEAN trong lĩnh vực giảm nghèo và hội nhập khu vực.

Theo giới chuyên gia, quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-EU bao gồm các thỏa thuận hợp tác về nhiều vấn đề, như kinh tế, hội nhập ASEAN, ứng phó với dịch bệnh Covid-19, phát triển bền vững, hợp tác hàng hải và an ninh mạng. Vừa qua, EU đã cam kết bổ sung 20 triệu Euro vào gói hỗ trợ trị giá 800 triệu Euro đã viện trợ cho ASEAN trước đây để phòng, chống dịch Covid-19, kết nối toàn diện với các sáng kiến phát triển của ASEAN, như khuôn khổ kết nối phục hồi toàn diện của ASEAN.

Theo Đại sứ EU tại Việt Nam Giorgio Aliberti, hợp tác ASEAN-EU trên tất cả các lĩnh vực có tầm quan trọng to lớn. Xét trên toàn thế giới, ASEAN và EU là hai điển hình cho sự thành công về hợp tác khu vực. Cả ASEAN và EU đều có nhiều quan điểm tương đồng, đặc biệt là sự tôn trọng đối với luật pháp quốc tế và sự ủng hộ đối với hợp tác đa phương.

Đại sứ Giorgio Aliberti cũng chỉ ra rằng, xét ở góc độ kinh tế thế giới, ASEAN là thị trường có tiềm năng rất lớn, đặc biệt là sở hữu sự bền vững và linh hoạt. Trên thực tế bối cảnh thế giới hiện nay đang chứng kiến nhiều diễn biến phức tạp, nổi bật như bất ổn an ninh đe dọa trật tự toàn cầu, cạnh tranh nước lớn, các cuộc khủng hoảng đan xen… tác động không nhỏ tới chính sách và sự phát triển của nhiều quốc gia. Điều đáng mừng là dù có muôn vàn thách thức nhưng vẫn không thể ngăn cản xu hướng hợp tác và phát triển chung, mà hợp tác ASEAN-EU là điển hình tiêu biểu nhất.

Nói rõ hơn về điều này, Đại sứ Giorgio Aliberti cho rằng, xung đột, cạnh tranh hiện nay có thể phá vỡ các mối liên kết hợp tác trên toàn cầu và điều này không có lợi cho tất cả các quốc gia. Trong bối cảnh đó, điều tích cực dễ thấy nhất trong mối quan hệ giữa ASEAN và EU là quyết tâm của cả hai tổ chức khu vực đang tạo ra những triển vọng hợp tác mạnh mẽ, khai thác tối ưu hơn các tiềm năng, thế mạnh trong thời gian tới.

Thanh Trúc