Biên phòng - Các dòng xe tăng Nga như T-72, T-80 và T-90 thường có tổ lái 3 người, kích thước xe nhỏ gọn, trọng lượng không lớn, song cỡ pháo thường lớn hơn xe tăng của Âu Mỹ cùng thế hệ. Tuy nhiên, rất nhiều tính năng nhỏ đã góp phần tăng khả năng sống sót và hiệu quả hoạt động của các dòng xe tăng Nga trong điều kiện thực chiến, khi phải đương đầu với hàng loạt loại vũ khí chống tăng khác nhau. Tạp chí The Nationnal interest đã chỉ ra 5 tính năng nổi bật của xe tăng Nga.
1. Hệ thống lập trình đạn Ainet
Nhiệm vụ của xe tăng chiến đấu chủ lực trên chiến trường chủ yếu vẫn là yểm trợ hỏa lực cho bộ binh chứ không phải là đấu tăng với đối phương, để thực hiện tốt chức năng này nó cần được trang bị khả năng sát thương sinh lực địch một cách mạnh nhất.
Trong quá trình sử dụng đạn nổ phá mảnh với pháo tăng để sát thương bộ binh, các kỹ sư Liên Xô trước đây nhận thấy hiệu quả tiêu diệt mục tiêu của đạn là khá thấp khi bắn trong tầm nhìn với đường đạn phẳng. Cụ thể, đầu đạn 3OF-26 của pháo D-81 125 mm có tỷ lệ nảy khi chạm đất là 20%, viên đạn sau khi nảy lên sẽ kích nổ cách vị trí ngắm 100 m, tức là bị trượt mục tiêu rất xa và không còn hiệu quả, do vậy cần có một biện pháp khắc phục vấn đề trên.
Giải pháp được đưa ra cho vấn đề này là phát triển một phương pháp kích nổ đạn trên không, kết quả là hệ thống Ainet đã ra đời và cho hiệu quả tiêu diệt sinh lực địch gấp 4 tới 13 lần so với đạn 3OF-26 thông thường. Nhờ máy đo xa laser và cài đặt chế độ nổ, viên đạn pháo sẽ nổ trên cao ở cự ly tối ưu sao cho mảnh đạn chụp xuống đầu bộ binh đối phương để gây sát thương cao nhất, hạn chế toàn bộ nhược điểm của đạn bắn thẳng kiểu cũ.
Hệ thống lập trình đạn Ainet cho phép kích nổ đạn nổ phá mảnh trên không, cho phép xe tăng chống các mục tiêu bay chậm như trực thăng và sinh lực địch ẩn nấp trong chiến hào hoặc vật cản. Được biết các xe tăng T-80U, T-90, T-90A của Nga đều đã trang bị Ainet, phiên bản T-72B3 nâng cấp cũng được cho là đã tích hợp hệ thống trên.
2. Theo dõi mục tiêu tự động
Việc sử dụng hệ thống tự động theo dõi và máy tính đường đạn cho phép tăng hiệu quả của trang thiết bị nhiều lần trên chiến trường, đặc biệt là khi kết hợp hệ thống ngắm bắn đa kênh. Ưu điểm chính của tổ hợp trang thiết bị điều khiển hỏa lực là hoàn toàn loại bỏ các yếu tố con người trong quá trình theo dõi, đeo bám, tính toán phần tử bắn, đặc biệt quan trọng trong điều kiện chiến đấu căng thẳng. Mỗi phát bắn vào mục tiêu là bảo đảm độ chính xác tuyệt đối và tốc độ xạ kích nhanh hơn nhiều so với điều khiển hỏa lực thủ công. Pháo thủ chỉ cần lựa chọn mục tiêu, sau đó hệ thống theo dõi mục tiêu và máy tính đường đạn sẽ hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt mục tiêu trong một vài giây. Sau đó, pháo thủ sẽ chọn một mục tiêu khác của đối phương và thực hiện lại quá trình. Tính năng này có mặt trên tất cả các xe tăng của Nga có màn hình Sosna-U kỹ thuật số, bao gồm T-72B3, T-80BVM và T-90M.
3. Các biện pháp chống napalm
Các chất kích thích như xăng hoặc napalm luôn nguy hiểm đối với xe tăng. Napalm có thể bóp nghẹt các động cơ của xe tăng và làm tan chảy qua các dây điều khiển nhạy cảm. Để chống lại điều này, Liên Xô trước đây đã thiết kế một hệ thống đặc biệt gọi là “Soda”, chúng được đặt trong các ống kim loại để làm cứng các dây trên xe tăng. Khung kim loại bảo vệ bằng vải amiăng được đặt trên các đường nhiên liệu từ thùng nhiên liệu bên ngoài. “Soda” dưới nhiều hình thức khác nhau đã được trang bị cho tất cả các xe tăng của Liên Xô trước đây và Nga hiện nay kể từ chiếc T-62M.
4. Cơ động nhanh
Dòng xe tăng T-80 được thiết kế với tính di động chiến thuật. Động cơ tuabin khí của T-80 chỉ cần 1 phút sau khi khởi động là sẵn sàng làm việc với công suất lớn, đồng thời nó còn góp phần làm cho chiếc xe tăng di chuyển nhanh hơn. Điều này có thể giúp nó phản ứng nhanh chóng để thay đổi tình huống chiến trường. Để tăng cường tính năng này, chiếc T-80U được chế tạo với một cái máng khí đặc biệt ở phía sau tháp pháo. Những máng khí này có mặt trên hầu hết các T-80Us và T-80BVM.
Máng khí cung cấp một kênh cho không khí di chuyển từ đỉnh tháp pháo vào trong lượng tuabin. Chức năng này là để cải thiện chất lượng và tốc độ của không khí di chuyển vào tuabin, để cho phép tuabin hoạt động hiệu quả hơn. Tuy nhiên, nó chỉ có hiệu quả khi tháp pháo của xe tăng hoạt động trong vòng 30 độ thẳng về phía trước, hạn chế sử dụng nó để tăng tốc độ trong suốt cuộc tuần hành trên đường.
5. Trạm vũ khí ổn định
Vũ khí chính trên T-90S là pháo nòng trơn 2A46M 125mm, bản nâng cấp của kiểu pháo chống tăng Sprut đã từng xuất hiện trên các mẫu T-72 và T-80. Loại pháo này có đặc điểm là có thể dễ dàng tháo ra khỏi xe tăng mà không cần phải gỡ toàn bộ tháp pháo kèm theo.
Pháo chính được trang bị hệ thống ổn định tầm hướng và hệ thống nạp đạn tự động mới nhất. Nhờ sử dụng hệ thống nạp đạn tự động, pháo tăng T-90S có tốc độ bắn cao (khoảng từ 7-8 phát phút), nếu tính riêng tốc độ bắn, xe tăng T-90S vượt trội hầu hết các loại xe tăng có tính năng kỹ chiến thuật tương đương trên thế giới.
Pháo cũng bắn được nhiều loại đạn như APDS (đạn xuyên giáp), HEAT (đạn nổ), HE-FRAG (đạn gém)... Một vũ khí khác trên T-90S chính là hệ thống tên lửa chống tăng mang tên 9M119M Refleks (NATO gọi là AT-11 Sniper), có thể được phóng từ nòng pháo. Tên lửa 9M119M Refleks có phạm vi hoạt động từ 100 - 4.000m và có thể di chuyển tới vị trí xa nhất trong vòng 17,5 giây. Tên lửa có khả năng chọc thủng cả các mục tiêu có vỏ thép bảo vệ dày tới 950 mm (như lớp giáp phản ứng nổ ERA) cũng như các mục tiêu bay thấp (5 km) như máy bay trực thăng.
T-90S còn có một số vũ khí phụ là một khẩu súng máy đồng trục PKA 7.62mm và một đại liên phòng không 12.7mm. Đại liên phòng không được điều khiển ở trong xe, xạ thủ có thể ngắm bắn khi đang ngồi phía trong xe tăng mà không cần phải nhô người ra ngoài tháp pháo, giúp giảm khả năng thương vong. Súng có tốc độ bắn 650-750 viên/phút, tầm bắn 2 km. Ngoài ra T-90S còn được trang bị súng ngắn và 10 quả lựu đạn F-1 đặt ở phía trong khoang xe để tổ lái sử dụng trong trường hợp phải rời khỏi xe tăng và ra ngoài.
Nguyên Thảo (tổng hợp)
